Йиллар ўтган сайин илмий кашфиётлар аниқлаган натижалар Аллоҳ таоло томонидан инсонга буюрилган барча нарсалар шубҳасиз фойдали эканлигини исботламоқда.
Мия ярим шарлари доминант принцип бўйича ишлайди, яъни бири фаоллашса, иккинчисининг ҳам ишлаш фаолиятини таъминлайди ёки аксинча иккинчиси наргисининг ҳам ўрнига ишлай олади. Бу дегани мия доимо фаол бўлиб, тананинг табиий эҳтиёжларни қондиришда ярим шар қолган қисмини ҳам ўрнини босади. Таҳорат бутун мияни, яъни ҳар икки ярим шарларни оптимал фаоллаштириши тадқиқотларда аниқланган.
Инглиз олими В.Пенфилд 1956 йилда кашфиёт қилиб, терининг айрим жойларини ишқалаш натижасида мия ярим шарлари фаоллашишини аниқлади. Таҳоратда тана аъзолари уч марта ювилади, бу энг мақбул ишқалаш хусусиятини беради. Ўзининг кашфиёти билан машҳур бўлган олим В.Пенфилднинг диаграммасида таҳорат пайтида миянинг деярли бутун қобиғи, тахминан 83% фаоллашгани қайд этилган.
Диаграмма кўрсатадики, тана аъзоларининг айрим қисмларини ювганда, бутун танани ювишдан кўра, мия ярим шарлари кўп миқдорда фаоллашади. Суннатга кўра, нафақат намоздан олдин, балки диққатни жалб қиладиган, тез фикрлашга, ўзгарувчан қарорлар бериш учун миянинг максимал фаоллиги талаб этиладиган саёҳат, илмий фаолият, учрашувларга боришда, омма олдига чиқишда, шифокорлар операцияга киришда, муҳандислар дастгоҳда иш бошлашда ва шунга ўхшаш бошқа муҳим ишлардан олдин ҳам таҳорат олиш тавсия этилади.
Илмий тадқиқотлар таҳоратнинг таъсири ҳақида кўплаб янги билимлар олишга имкон яратмоқда, шу билан бирга исломдаги ҳар бир ҳаракат ва амаллар чуқур илмий асосга эга эканлигини далилламоқда.
Буюк олим Имом Шофеъий дин ва тана илми, яъни тиббиёт энг муҳим эканлигини таъкидлаган.
Илм исломнинг ажралмас қисми ҳисобланади. Илмга интилиш амалларни онгли бажаришга ундайди ва ишончни мустаҳкамлайди. Зеро, ҳадисда илм ўрганиш кўплаб нафл намоз ва рўза тутгандан афзал эканлиги айтилган. Қуръони каримда Оли Имрон сурасининг 18-оятида Аллоҳ таоло фаришталардан кейин олимларни зикр қилган. Яъни, илм соҳиблари яратилганлар орасида энг юқори мақомларда туради.
Демак, тадқиқотлардан маълум бўладики, кунига беш марта таҳорат оладиган инсоннинг мия ярим шарлари, бошқаларникига нисбатан фаолроқ ишлар экан. Суннатда эса, доимо таҳоратли бўлишга чақирилади.
ТИИ Ҳадис ва ислом тарихи фанлари кафедраси
катта ўқитувчиси Пўлатхон Каттаев
