Оила-бу жамиятнинг энг кичик пойдевори ва шубҳасиз, энг муҳимидир. Кучли оилавий алоқаларга эга бўлиш кишининг ривожланиши учун зарур бўлган хавфсиз мухитни таъминлайди. Ислом динида оилага катта эътибор берилиб, уни қандай ташкил қилиш, оила аъзоларининг ҳуқуқлари, фарзандлар тарбияси, оилада чиқадиган келишмовчиликларни муолажа қилиш, умуман оилавий ҳаётнинг барча масалаларига жавоб топиш мумкин. Аллоҳ таоло Қуръони каримда марҳамат қиладики:
“Унинг аломатларидан (яна бири) – сизлар (нафсни қондириш жиҳатидан) таскин топишингиз учун ўзларингиздан жуфтлар яратгани ва ўртангизда иноқлик ва меҳрибонлик пайдо қилганидир. Албатта, бунда тафаккур қиладиган кишилар учун аломатлар бордир”.
Оилали бўлиш инсоният наслининг кўпайиши ва қиёмат кунигача боқий бўлиши учун лозим бўлган ҳақиқий йўлдир. Ислом динида никоҳ – бу Аллоҳнинг амри, Пайғамбар солллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатлари билан, мўмин-мусулмонларнинг гувоҳлигида боғланадиган муқаддас алоқа воситасидир. Умр йўлдошини танлашда ҳар икки томон ҳам тенг ҳуқуққа эгадир.Оила инсон зоти яратилганидан бошлаб давом этиб, инсоният тарихининг ҳамма даврларида ҳар қандай тузум ва шароитда ҳам кишиларнинг асосий ва муҳим ҳамда шарафли қадриятларидан ҳисобланади. Инсоният тарихининг барча босқичларида Аллоҳ таоло ўзи юборган пайғамбарлари орқали оиланинг мустаҳкам бўлиши учун ҳар қайси даврга мувофиқ низом ва қонунлар жорий қилган. Аллоҳ таолонинг ягона холиқлигининг далили ва белгиларидан ҳамда неъматларидан бири оила асосида турмушимизни жорий қилиб қўйганидир.
Қуйида Ҳалқаро оила куни хақида баъзи маълумот келтириб ўтамиз:
Ҳалқаро оила куни 2020 йилда қачон нишонланади? Бутунжаҳон оила куни 2020 йил 15 май (жума) кунига тўғри келади ва бутун дунё бўйлаб нишонланади. Бирлашган Миллатлар Ташкилоти ва Умумжаҳон Тинчлик Федерацияси ушбу байрамнинг асосий ҳаракатлантирувчи ташкилотлардир. Ушбу тадбирга бағишланган тадбирлар ва тадбирларни ташкил этадиган бир неча мамлакатлар ҳукуматлари уларни қўллаб-қувватламоқда.
Халқаро оила кунининг тарихи. 1993 йилда Бирлашган Миллатлар Ташкилоти бутун дунё бўйлаб оилаларнинг турмуш даражаси ва ижтимоий тараққиётини рағбатлантириш учун ташкилотнинг қатъийлигини намойиш қилувчи резолюция қабул қилди. 1994 йилда Бирлашган Миллатлар Ташкилоти дунёнинг турли бурчакларида оилалар барқарорлиги ва тузилишига таъсир этувчи ўзгарувчан иқтисодий ва ижтимоий тузилмаларга жавобан Халқаро оила куни деб эълон қилди. Халқаро оила куни асосан оилалар ҳар қандай жамиятнинг марказий қисми эканлигидан далолат беради.
Нима учун Ҳалқаро оила куни нишонланади? Ушбу кун икки мақсадда нишонланади – оилаларнинг аҳамияти ва ушбу бўлимга салбий таъсир кўрсатадиган турли жиҳатлар ҳақида хабардорликни ошириш. Бу дунёнинг бир неча қисмидаги жамиятнинг энг асосий бўғини ҳисобланган нарсаларнинг кучи ва қобилиятларини тан олади. Ҳар йили ушбу кун оилалардаги муаммоларни ва одамлар, жамиятлар ва ҳукуматлар ушбу муаммоларни ҳал қилиш учун қандай чоралар кўриши тўғрисида хабар бериш учун ишлатилади. Ушбу кун, мустаҳкамланган оилавий бирлик- жамият ва миллатларни мустаҳкамлашга қандай ёрдам беришини намойиш қилиш учун ҳам ишлатилади.
Халқаро оила куни рамзи. Халқаро оила кунининг рамзи уйнинг схематик чизилган элементи ва доира марказида жойлашган юракнинг сурати билан мустаҳкам яшил доирадан иборат. Ушбу кучли белги оиланинг барча ёшдаги одамларга бера оладиган хавфсиз ва қўллаб-қувватловчи муҳитни англатади.
Бутунжаҳон оила куни мавзулари. Бирлашган Миллатлар Ташкилоти ҳар йили Халқаро оила кунини ўтказиш тўғрисида қарор қабул қилади. Бунда таъкидланадиган масалаларнинг умумий йўналишини аниқлашга ёрдам беради. Мавзу ҳар йили янги қийинчиликлар ва ривожланишларга қараб ўзгаради. Бу йилги мавзу “Оилалар ва иқлим ҳаракати”. Илгари турли хил мавзулар бўлган ва қуйидаги мавзуларда нишонланган:
– Оилалар ва инклюзив жамиятлар – 2018 йил
– Оилалар, таълим ва фаровонлик – 2017 йил
-Оила, соғлом турмуш ва барқарор келажак – 2016
– Ишда айбланаётган эркакларми? Замонавий оилаларда гендер тенглиги ва болалар ҳуқуқлари – 2015 йил-Ривожланиш мақсадларига эришиш учун оилалар масаласи – 2014 йил
-Ижтимоий интеграция ва авлодлараро бирдамликни ривожлантириш – 2013 йил
– Иш ва оила мувозанатини таъминлаш – 2012 йил
-Оилавий қашшоқлик ва ижтимоий чекловларга қарши кураш – 2011 йил
-Миграциянинг бутун дунё бўйлаб оилаларга таъсири – 2010 й
-Оналар ва оилалар: ўзгарувчан дунёдаги муаммолар – 2009
-Ота ва оилалар: мажбуриятлар ва муаммолар – 2008 йил
-Оилалар ва ногиронлар – 2007 йил
– Ўзгарувчи оилалар: муаммолар ва имкониятлар – 2006 йил
-ОИВ / ОИТС ва оиланинг фаровонлиги – 2005 йил
– Халқаро оила йилининг ўн йиллиги: ҳаракатлар асоси – 2004 йил
-2004 – 2003 йилларда Халқаро оила йилининг ўн йиллигини нишонлашга тайёргарлик
– Оилалар ва қариялар: имкониятлар ва муаммолар – 2002 йил
– Ижтимоий бирдамликни шакллантириш – 2001 йил
-Оила: ривожланиш агентлари ва фойдаси – 2000 йил
– Барча ёшдаги оилалар – 1999 йил Оилалар:
– Оилалар:Ўқитувчилар ва инсон ҳуқуқлари таъминотчилари – 1998 йил
– Ҳамкорлик асосида оилаларни қуриш – 1997 йил
– Оила: қашшоқлик ва уйсизликнинг биринчи қурбонлари – 1996 йил
Ҳалқаро оила куни бутун дунёда қандай нишонланади? Халқаро оила куни бутун дунёда турли хил тарзда нишонланади. Баъзи бир жамоаларда, давлат хизматчилари ушбу жамоаларда оилалар дуч келадиган турли муаммолар ҳақида мунозаралар ва нутқлар уюштиришади. Баъзи давлатлар ўзларининг тадбирларини Бирлашган Миллатлар Ташкилоти белгилаган мавзу асосида режалаштиришади. Шунингдек, одамлар ушбу кунни оилалари билан вақт ўтказиш орқали нишонлашни афзал кўришади. Гарчи бу кун бутун дунё ҳукуматлари томонидан муҳим ҳисобланса-да, бу кун давлат байрами эмас.
Хулоса ўрнида шуни таъкидлаш керакки, Оилада иймон-эътиқодли, салоҳиятли фарзандлар етишиб чиқиши учун оиланинг низоми, пойдевори мустаҳкам бўлиши керак, ота-онанинг ўзи тарбияли, сабр-матонатли бўлиши, турмушнинг баланд-пастини, ҳаётнинг аччиқ-чучугини биргаликда тотиши керак. Ана шундагина жамиятимиздаги ҳар бир оила чинакам бахт саройига, роҳат-фароғат, ҳузур-ҳаловат масканига айланади.
Аллоҳ таоло оилаларимизни чинакам бахтиёр оилалардан қилсин, ҳар бир оилани мустаҳкам ришталар билан боғлаб, икки дунё саодатига эриштирсин.
Маълумотлар асосида Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институти “Тиллар” кафедраси мудири Дилшод Насиров тайёрлади.
