Ilmiy mazmundagi asar, kitob yoki maqolalarni o‘qish jarayonida o‘quvchi oldida ko‘plab istilohlar, atamalar, terminlar hamda maxsus ilmiy iboralar uchrab turishi odatiy holatdir. Chunki har bir ilmiy soha yoki fan o‘ziga xos terminologiya tizimiga ega. Ushbu terminlar o‘sha sohaning asosiy tushunchalarini aniq, qisqa va bir ma’noli tarzda ifodalashga xizmat qiladi. Agar oldimizdan bizga ma’lum bo‘lmagan istilohlar chiqsa, hozirgi kunda qiladigan ishimiz internet yoki sun’iy intellektdan foydalanishdir. Internet va sun’iy intellekt tadqiqotlarda samarali vosita hisoblanadi. Ammo shuni ta’kidlash lozimki, bu ma’lumot har doim ham to‘liq va ishonchli bo‘lmaydi. Shu sababli, olingan ma’lumotlarni asl manbalar bilan solishtirib tekshirish zarur. Bu ilmiy tadqiqotlarda zaruriy ish bo‘lib, ilmiy aniqlik va ishonchlilikni ta’minlaydi. To‘g‘ri, bu masalada ham biz internet va sun’iy intellektdan foydalangan holda ma’lumotni asl manbalariga tezroq solishtirishimiz mumkin. Lekin baribir bu yerdagi asl narsa – bu sun’iy ong emas, balki u ma’lumotni olgan manbalardir. Bizdan oldingi davrlarda olimlar duch kelgan istilohlarning ma’nolarini topish ikki bosqichda amalga oshirilgan: Birinchi bosqich – izlanayotgan atama aynan qaysi sohaga tegishli bo‘lsa, o‘sha sohada yozilgan asarlarni qidirib topish; Ikkinchi bosqich – topilgan asarlar ichidan kerakli atama ma’lumotlarini izlab topish. Sir emaski, bu ikki bosqichli qidiruv amaliyoti biroz murakkab bo‘lib, uni yengillashtiruvchi uslub va asarlarga ehtiyoj tug‘ilgan edi. Shu muammoni bartaraf etish hamda talaba va tadqiqotchilarning izlanish jarayonini osonlashtirish maqsadida mazhabimiz ulug‘ olimlaridan biri bo‘lmish Aliy ibn Muhammad ibn Aliy Sayyid Sharif Jurjoniy (1339–1413) o‘zining “Ta’rifot” (ta’riflar) nomli kitobini yozdilar. Sayyid Sharif Jurjoniy Islom olamida katta martabaga ega, islom tarixidagi eng buyuk aql egalaridan biri bo‘lgan mashhur olimdir. U kishi ko‘plab kitoblar yozgan va ilmiy xizmatlari bilan tanilgan. Bizning diyorlarda u kishining Mas’ud ibn Umar Sa’diddin Taftazoniy (1322–1390) bilan birga Amir Temur (1336–1405) huzurida jam bo‘lganliklari mashhurdir. Kitob falsafa, mantiq, tasavvuf, nahv, sarf, aruz va balog‘at kabi ilmiy sohalarga oid atamalar va tushunchalarni alifbo tartibida tizimli tarzda jamlagan. Asarning mazmuni o‘quvchilarga murakkab ilmiy tushunchalarni osonroq anglashga yordam beradi va turli ilmiy sohalar bo‘yicha terminologik aniqlikni ta’minlaydi. Shu sababli u nafaqat o‘sha zamondagilar uchun, balki keyingi avlod talabalari uchun ham muhim ilmiy manba sifatida qadrlanadi. Sun’iy intellekt orqali olingan ma’lumotlarni asl manbalar bilan solishtirib qayta tekshirish zarurligini aytdik. Shu sabab Sayyid Sharif Jurjoniy yaratgan ushbu kitobning ahamiyati bugungi kunda ham o‘zgarmagan va aslo kamaymagan. Bundan tashqari, Sayyid Sharif Jurjoniy murakkab masalalarni oson bayon qilish uslublari va yuksak aqliy darajalari bilan ajralib turganlar. Aslida mana shu ikki sababning o‘zi ham u kishining ushbu asarlarini o‘qish va o‘rganishga undaydi. Chunki olimlar: “Inson kitob o‘qiganida nafaqat muallif aytgan ma’lumotlarni, balki uning aqlini o‘qiydi”, deganlar. Shundan kelib chiqib aytish mumkinki, oldingizdan siz bilmagan yangi atama chiqib qolsa, sun’iy ongdan foydalanishga shoshilmang. “Ta’rifot”ni oching va islom tarixidagi eng buyuk “aql”lardan biriga sayohat qiling. Lekin aslida sayohatni boshlashingiz uchun oldingizdan yangi atama chiqishini kutishingiz shart emas…   Ibrohim ERQULOV, TII magistr talabasi 62

“Shayxul islom” Sufyon Savriy rohmatullohi alayhi hadis toʻplamiga ega buyuk muhaddis, hofizlar imomi, mujtahid faqih, oʻz zamonida olim-u zohidlar toji sifatida tanilgan zotdir. Sufyon ibn Saʼid Savriy rohmatullohi alayhining toʻliq ismi: Sufyon ibn Saʼid ibn Masruq ibn Habib al-Kufiy. U zotning kunyasi Abu Abdulloh boʻlib, 97/716-yilda Kufada tugʻilgan.  Ilmiy faoliyati mobaynida Nishopur va Makka shaharlariga safar qilgan, ulamolaridan ilm olgan va hadis eshitgan. Ulomolar tomonidan u zot haqida koʻplab maqtovli soʻzlar aytilgan: Tarixi Bagʻdod kitobida Abu Hanifa rohmatullohi alayhining shunday deganlari haqida maʼlumotlar bor:  “Ibrohim (Naʼxaiy) vafot topsa insonlar qanday tushkunlikga tushsalar, Sufyon vafot topsa ham shunday tushkunlikga tushgan boʻlar edilar”. - Toshkent  islom instituti magistratura bosqichi talabasi Qosimjon OBIDOV

Мисрдаги ислом оламининг нуфузли илмий-диний маркази — Ал-Азҳар раҳбарияти Ўзбекистон билан илмий ва маърифий соҳадаги ҳамкорликни янада кенгайтиришга тайёрлигини билдирди. Бош имом шайх Аҳмад ат-Таййиб Ўзбекистон делегацияси билан учрашувда икки томонлама илмий лойиҳаларни йўлга қўйиш муҳимлигини таъкидлади. Учрашувда таълим ва илм-фан соҳасидаги қатор қўшма ташаббуслар муҳокама қилинди. Жумладан, қуйидаги йўналишларда ҳамкорликни кучайтириш масалалари кўриб чиқилди: - уламолар ва мутахассислар ўртасида тажриба алмашинув дастурларини йўлга қўйиш; - ўзбек талабаларининг Ал-Азҳарда таълим олишини қўллаб-қувватлаш; - қўшма илмий-тадқиқот лойиҳаларини амалга ошириш; - конференциялар, мастер-класслар ва ўқув семинарларини ташкил этиш.

Demokratik jamiyat qurishni maqsad qilgan har bir davlat avvalo o‘zining mustahkam konstitutsiyasiga tayanadi. Chunki Konstitutsiya – bu shunchaki qog‘ozda yozilgan qoidalar emas, balki xalqning irodasi, davlatning yo‘nalishi va jamiyatning ertangi kuni belgilangan bosh hujjatdir. Davlatning qanchalik adolatli, boshqaruvning qanchalik tartibli, fuqarolarning qanchalik erkin yashashi aynan Konstitutsiyaga bog‘liq bo‘ladi. - Toshkent islom instituti 102-guruh talabasi Abdulboqiyev Shukrullo

Konstitutsiya — har bir mamlakatning siyosiy, huquqiy va ijtimoiy hayotini tartibga soladigan bosh Qonuni bo‘lib, u jamiyatning barqaror rivojlanishi va fuqarolarning huquqlarini himoya qilishda asosiy tayanch hisoblanadi. Har qanday davlatning kuchi uning konstitutsion poydevoriga, undagi demokratik tamoyillar qanchalik mustahkam o‘rnatilganiga bog‘liqdir. - Toshkent islom instituti 202-guruh talabasi Islomov Samandar