Имом Паздавий раҳматуллоҳи алайҳ Мавороуннаҳрдаги ҳанафий шайхларидан бири бўлиб, тўлиқ исмлари Абул Ҳасан Алий ибн Муҳаммад ибн Ҳусайн ибн Абдулкарим Паздавийдир. У киши “Фахрул ислом Паздавий” номи билан машҳурдир. Шунингдек, у кишининг ёзган китоблари қийин бўлгани учун “Абул уср” (“Қийинчилик отаси”) деб ном беришган. Акаларига эса, китоблари осон бўлгани учун “Абул юср” (“Осончилик отаси”) деб ном беришган.[1]
Самъоний айтади: “Бизга Паздавий ҳақида у кишининг шогирди хатиб Абул Маолий Муҳаммад ибн Насрдан бошқа киши сўлаб бермаган. У айтади: “Паздавий Мовароуннаҳрдаги уламоларнинг имоми эди, у кишининг катта китоблари бор эди”.
Паздавий раҳматуллоҳи алайҳ 400 ҳижрий йилда туғилганлар. Самарқандда дарс бериб, 482 ҳижрий йил ражаб ойида Кисс деган жойда вафот этганлар.
У киши мазҳабни сақлаб қолишда зарбул масал қилинадиган даражадаги кишилардан бири эди.[2]
Имом Паздавийнинг кўпгина китоблари бўлиб, улар қуйидагилар:
- “Амолий”.
- “Тафсирул Қуръон”.
- “Ал-Жомиул кабир фил фуруъ”.
- “Сийратул мазҳаб фи сифатил адаб”.
- “Шуруҳу тақвимил адилла фил усул”.
- “Шарҳул жомиус саҳиҳ лил Бухорий”.
- “Шарҳул жомиус сағир лиш Шайбоний фил фуруъ”.
- “Шарҳу зиёдатуз зиёдот лиш Шайбоний”.
- “Ғиноул фуқаҳо фил фуруъ”.
- “Кашфул астор фит тафсир” (120 жуз).
- “Ал-Мабсут фил фуруъ” (11 мужаллад).[3]
“Манор” китобига ёзилган шарҳлар:
- Имом Ҳусомиддин Ҳусайн Алий Сафноқий Ҳанафий (710 ҳ. йил вафот этган)нинг “Кофий” китоби.
- Шайх Акмалуддин Муҳаммад ибн Маҳмуд Бобартий Ҳанафий (786 ҳ. йил вафот этган)нинг “Ат-Тақрир” китоби.
- Шайх Абул Макорим Аҳмад ибн Ҳасан Жорбардий (746 ҳ. йил вафот этган)нинг шарҳи.
- Шайх Қовамуддин Атрорий Ҳанафий (700 ҳ. йиллар атрофида вафот этган)нинг шарҳи.
- Абул Бақо Муҳаммад ибн Аҳмад ибн Зоёул Маккий Ҳанафий (854 ҳ. йил вафот этган)нинг шарҳи.
- Шайх Умар ибн Абдул Муҳсин Урзанжонийнинг шарҳи.
- Имом Алоуддин Бухорий (730 ҳ. йил вафот этган)нинг “Кашфул асрор ан усули фахрил ислом Паздавий” китоби.[4]
“Ақоид ва фиқҳий фанлар” кафедраси кабинет мудири
Абдуллоҳ Қосим
[1]Мифтоҳус саода. 2/185.
[2]Сияру аъломин нубало. 18/602-603.
[3]Ҳадийятул орифин. 1/693.
[4]Кашфуз зунун. 112.
