Бобур хулқи яхши бола. Унинг оиласи ўзига тўқ бўлганлиги боис  бирорта истаги рад қилинмайди. Лекин афсуски, у камбағал ва йўқсил инсонлар ҳаёти ҳақида ҳеч нарса билмайди. Кунларнинг бирида Бобур футбол майдонига кетаётганида ортидан ит қувди. Жонҳолатда қочар экан йўл четидаги тошга қоқилиб йиқилиб тушди ва ҳушини йўқотди. Кўзларини очганида эса ўзига тенгдош бир йигит ва унинг онаси Бобурнинг жароҳатларига малҳам сураётган эди.  Улар Маҳмуд ва  унинг онаси эди. У иккиси Бобурни ортидан қувиб келаётган итни ҳайдаб юбориб ҳушсиз йигитга биринчи ёрдам кўрсатиш учун уйларига олиб келган экан.  Бобур уларга самимий миннатдорчилик билдирди. Сўнгра атрофга кўз ташлади-ю Маҳмудларнинг нақадар оддий ва фақирона яшашларидан ажабланди. У атрофини  ҳайрат билан кузатар эди. Кечга яқин Бобур уйига қайтди. Оиласи билан  дастурхон атрофига йиғилганида Маҳмудларнинг яшаш шароити ҳақида ўйлаб томоғидан бир луқма ҳам нон ўтмади. У эртаси куниёқ онаси тайёрлаб берган турли-туман таомлар солинган халталарни кўтариб Маҳмудларнинг уйи томон йўл олди. Улар барчалари бир оила каби  биргаликда ўтириб тушлик қилишди. Шундан сўнг бу икки оила орасида мустаҳкам дўстлик ришталари боғланиб қолди. Зеро, Бобур ўзининг яхшиликни қадрлаши ва саховатпешалиги билан Росуллуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ушбу ҳадисларига амал қилган эди: ما أمن بي من بات شبعان و جاره جائع إلي جنبه و هو يعلم به “Ён қўшнисининг оч эканлигини била туриб ўзи тўқ ҳолата тунаган киши имон келтирганлардан эмасдир” (Имом Ҳоким ривояти) Рус тилидан Охунжон Аҳмад ва Муаттар Абдулқаюм таржимаси 353

Жорий йилнинг 15-16 май кунлари Мир Араб олий мадрасасида Ўзбекистон мусулмонлари идораси тасарруфидаги ўрта махсус ислом билим юртларининг битирувчи курс талабалари ўртасида “Ягона олимпиада – 2019” нинг якуний Республика босқичи бўлиб ўтмоқда, бу хақда Мир Араб олий мадрасаси Матбуот хизмати хабар берди. Ягона олимпиада ўрта махсус ислом билим юртлари битирувчи курс талабалари орасидан умумтаълим, чет тили ва мутахассислик фанлари бўйича қобилиятли ва истеъдодли талабаларни аниқлаш, уларнинг истеъдоди ва ижодий қобилиятини намоён қилиш, ихтисослигини чуқур ўрганишга қизиқишларини ошириш ва муносиб рағбатлантириш мақсадида ўтказилади. 337

عن عبد الله بن مسعود رضي الله عنه  قال : قال لي النبي صلي الله عليه و سلم :”اقرأ عليّ ” قلت: يا رسول الله آقرأ عليك و عليك انزل؟ قال:” نعم” فقرأت سورة النساء حتي اتيت الي هذه الاية : “فكيف اذا جئنا من كل امة بشهيد و جئنا بك علي هؤلاء شهيدا” . قال “حسبك الآن” فالتفت اليه فاذا عيناه تذرفان . رواه البخاري Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Менга Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Менга Қуръон қироат қилиб бер”, дедилар. Мен “Эй Аллоҳнинг расули, сизга Қуръон ўқиб берайинми?! Ваҳоланки, Қуръон ўзингизга нозил қилинган бўлса”, десам, Ул зот “Мен Қуръонни ўзимдан бошқа кишидан эшитмоқни яхши кўраман”, дедилар. Шунда мен Нисо сурасининг қуйидаги ояти “(Эй Муҳаммад), биз ҳар бир умматдан (ўша умматнингпайғамбарини) гувоҳ келтирганимизда ва сизни ана уларга қарши гувоҳ қилганимизда, уларнинг ҳоли не кечур?” оятига етсам, У зот: “ Ҳозирча кифоя қилади”, дедилар. Кейин У зотга назар солсам, икки кўзларидан ёш қуйилаётган экан”. Имом Бухорий мазкур ҳадисни “Қуръон фазилатлари” китобида келтирганлар. Бу ҳадисни Бухорийдан ташқари Имом Муслим, Абу Довуд, Термизий, Ибн Можа ва Аҳмадлар ҳам турли лафзлар билан ривоят қилганлар. Мазкур ҳадиси шарифда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Абдуллоҳ ибн Масъуддан Қуръон ўқиб беришни сўрадилар. Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу бундан ажабланиб  “Эй Аллоҳнинг расули, сизга Қуръон ўқиб берайми?! Ваҳоланки, Қуръон ўзингизга нозил қилинган бўлса”, деб сўрадилар. Ул зот Қуръонни бошқадан эшитишни яхши кўришларини билдирдилар. Шундан кейин Ибн Масъуд “Нисо” сурасини ўқий бошладилар. Ва (Эй Муҳаммад), биз ҳар бир умматдан (ўша умматнингпайғамбарини) гувоҳ келтирганимизда ва сизни ана уларга қарши гувоҳ қилганимизда, уларнинг ҳоли не кечур?” оятига етганларида Сарвари олам алайҳиссалом “ҳозирча етади” дедилар. Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу ўқишдан тўхтаб Жанобимизга қарасалар Ул зот қиёмат кунида инсонлар қаршисига гувоҳлар келтирилганида қийин бўлишини ўйлаб кўзларидан ёш тўкаётган эдилар. Аллома Анваршоҳ Кашмирий “ Мазкур ҳадис Қуръонни бировдан эшитиш фазилатли амал эканига далолат қилади” деганлар. Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қиёмат кунида гувоҳлик беришлари борасида турли фикрлар келтирилади: У зот аввалги пайғамбаларга, уларнинг ростгўй эканликларига гувоҳлик берадилар, улар эса ўз умматларига қарши гувоҳ бўладилар, Ўз умматларига гувоҳ бўлишлари, Умматлари ичидаги У зотни ёлғонга чиқарганларга қарши гувоҳлик берадилар. Бу ҳолатда мутакаббир, кофир ва мунофиқлар аҳволи не кечади?! Уларнинг қаршисида Аллоҳга энг яқин бўлган маҳбуб банда Муҳаммад ал амин соллаллоҳу алайҳи васаллам гувоҳлик бериб турсалар. Ҳадисдан олинадиган фойдалар: Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳунинг фазллари. Расули акрам алайҳиссалом айнан бу кишига ўқитганлари шунга далолат қилади, Расулуллоҳнинг қалблари мулойим ва уйғоқ экани, Қуръон тиловати пайтида йиғлаш. Аллоҳ азза ва жалла барчамизга ўзининг қиёматга қадар ҳидоят маёғи бўлган каломи шарифини ўқиб, эшитиб дунёю охиратимизга манфаат олиш бахтини насиб қилсин! Тошкент ислом институти 3-курс талабаси Зикирё Бобораҳимов 471

Ойдин жуда кибрли қизча эди. У отасидан айрилганидан сўнг  жуда камгап бўлиб қолди. Ҳар куни ўзларининг  ҳашаматли ҳовлисида ёлғиз ўйнар эди. Қўшниси Бадрия билан бирга ўйнашни  эса сира хушламас эди. Чунки Бадрия камбағал оиланинг фарзанди эди. Кунларнинг бирида  Бадрия шошилганича Ойдинларнинг уйига келди ва: “Менинг отам оғир касал. Умри жуда оз қолди. Сизларни зудлик билан чиқишингизни сўраябди. Муҳим гаплари бор экан”-деди. Ойдин унинг гапларидан жеркиниб: “Бу камбағал киши менга нимани айтмоқчи бўлиши мумкин? Уйингизга эса бадбўй ҳиддан кириб ҳам бўлмаса керак”,-деди. Бир неча дақиқадан кейин Бадрия кўзларида ёш билан яна қайтиб келди ва:  “Менинг отам ҳақиқатдан сизларга  жуда муҳим гап айтмоқчилар. Гап шундаки, сизнинг  отангиз ўлими олидан ўз олтинларини бир жойга кўмиб қўйган  экан. Бу жойни эса фақат менинг отамга айтиб кетибди. У сизларга бу  олтинлар ҳақида вояга етмасингиздан олдин айтмаслиги керак экан.  Аммо ҳозир ўлими олдидан олтинлар қаердалигини сизларга айтмоқчи. Шошилинглар!” – деди. Бу гапларни эшитгач Ойдин дарҳол Бадрияларнинг уйи томон югурди. Аммо кеч бўлибди. Бадриянинг отаси  эндигина жон берган экан. Ойдин  ўзидан жуда хафа бўлиб кетди. У  ёмон хулқи сабабли олтинлардан қуруқ қолган эди. Сиз балки бу қизча фақат олтинларни йўқотди деб ўйларсиз. Йўқ! Модомики, у ўзининг мана  шу ёмон хулқидан воз кечмас экан, худди олтинларини йўқотгани сингари жаннатдан ҳам маҳрум бўлиши мумкин. Пайғамбаримиз  соллаллоҳу алайҳи ва саллам бундай хулқ эгалари ҳақида нима деганларини эшитинг: “لا يدخل الجنة من كان في قلبه مثقال ذرة من كبر” “Қалбида заррача кибри бўлган инсон жаннатга кирмайди” Рус тилидан Охунжон Аҳмад ва Муаттар Абдулқаюм таржимаси   370

Ҳазрат Мавлоно Ориф Биллаҳ Шоҳ Ҳакийм Ахтар Соҳиб раҳматуллоҳи алайҳ айтадилар: Ҳеч бир гуноҳ номаҳрамга қарашдек бандани Аллоҳ таолодан узоқ қилмайди. Бу гуноҳ билан дил қибласи буткул ўзгаради. 90 градусда Аллоҳ таолога юзланган қалб номаҳрамга қараш билан, 180 градус Аллоҳ таолодан бурилади, бу ҳолатда орқаси Аллоҳ таолога ва юзи номаҳрамларга қараб қолади. Шунда Аллоҳ таолонинг зикри қалбида бӯлиш ўрнига намозда ҳам, Қуръон тиловатида ҳам, ёлғизликда ҳам зеҳнига доим номаҳрамнинг сурати келаверади, бу ҳол  банданинг бадбахт бўлишига сабаб бўлади ва ҳеч бир гуноҳ қалбни бунчалик барбод қилмайди. Масалан, агар қалб намозни қазо қилиш, ёлғон гапириш ва бировга азият бериш билан 45 градусга Аллоҳ таолодан бурилган бӯлса, тавба қилиш, ҳаққини поймол қилган шахслардан узр сӯраш ва розилигини олиш билан яна қайтадан Аллоҳ таолога юзланади, лекин номаҳрамга назар солиш шу даражада хатарли гуноҳ-ки, ҳатто,инсон қалби Аллоҳ таолодан тамомила ғофил бӯлиб, гӯзал (номаҳрам)нинг орзуси унинг қалбида қаттиқ ӯрнашиб олган бўлади. Бу гуноҳ оқибатида неча-неча жонларнинг хотимаси хароб бӯлгандир. Аллоҳ таоло ҳадиси қудсида айтади: ‌‌ان النظرة سهم من سهام إبليس مسموم من تركها مخافتى ابدلته ايمانا يجد حلاوته فى.قلبه “Назар Иблиснинг ўқларидан заҳарланган бир ўқдир. Ким уни (номаҳрамга назар солишни) мендан қӯрқиб тарк қилса, мен унинг ўрнига шундай иймон бераманки, унинг ҳаловатини қалбида топади”. Ӯша шахс (واجد) топувчидир ва иймон ҳаловати, шубҳасиз, унинг қалбида бордир. Бу тасаввурот ва хаёлот дунёси эмас, балки илоҳий ваҳийдир. Ҳадисда “қалбингизга иймон ҳаловати келганини тасаввур қилинг” деб айтилмаган, балки (يجد) калимаси ишлатилган бӯлиб, маъноси сиз иймон ҳаловатини ҳақиқатан қалбингизда топасиз. Дӯстлар! Амал қилинг ва кӯринг! Қалбингизда шундай лаззат ва ҳаловат топасизки, унинг баробарида дунё салтанати ҳеч ва пучдир. Аллома Абул Қосим Қушайри раҳматуллоҳи алайҳ, “Рисолаи Қушайрийа”да шундай ёзадилар: “Аллоҳ таоло бандаларига назарни номаҳрамдан сақлашга буюриб, улардан кӯз лаззатини олиб қуйди, лекин унинг эвазига уларга доимий қалбнинг ҳаловатини ва лаззатини инъом этди”. Мулла Алий Қорий раҳматуллоҳи алайҳ айтадилар: و قد ورد ان حلاوة الايمان اذا دخلت قلبا لا تخرج منه أبدا Яъни, ҳар қачон иймон ҳаловати қалбга кирса ҳеч қачон ундан чиқмайди”. Ва унинг шарҳида айтадилар-ки: “و فيه اشارة الى بشارة حسن الخاتمة له” , “ва бунда гӯзал хотимага ишора бордир.” Зеро, ҳар қачон иймон қалбдан чиқмаса инсоннинг хотимаси иймон билан бӯлади, шундай экан назарни номаҳрамдан сақлаш гӯзал хотиманинг кафолатидир. Дўстлар! Бугун гӯзал хотиманинг захираси бозорларда, аэропортларда, вогзалларда ва бошқа жойларда тақсимланяпти. Бу маконларда нигоҳингизни номаҳрамлардан сақланг, иймон ҳаловатини қалбда захира қилиб олинг ва гӯзал хотимани кафолатланг. Шунинг учун мен айтаманки, бугунги кунда ҳижобсизлик ва аврат ошкоралиги қанчалик кӯп булса, иймон ҳаловати ва лаззати эришиш йўлидаги жидду жаҳд ҳам шунчалик лаззатлироқ ва ширинроқ бўлади. Нигоҳингизни номаҳрамдан сақланг, иймон ҳаловатини ва лаззатини тотинг. «Аллоҳнинг Валийси қилувчи тўрт амал» китобидан 2-курс талабаси Нодирбек Одинаев таржимаси 614