• Қиролликдаги исломий банк хизматларининг интеграция бўйича етакчи провайдери бўлган Баҳрайн Исломий банки ўзининг биринчи виртуал ишчиси «Дана» исмли дастурини ишга туширгани ҳақида эълон қилди. • У энг оддий портфолио маҳсулотлар ва хизматларни яратиш жараёнида ижодий технологияларни ривожлантириш билан шуғулланади, деб хабар қилади tradearabiya.com сайти. • Бу эса Баҳрайн Исломий Банки мақсадларига мос келади, яъни мижозларнинг пул билан боғлиқ савол ва муаммоларининг ечимини енгиллаштириш, шунингдек кундалик транзакцияларини осон ва қулайлик билан амалга ошириш имконини беради, деб банк ўз баёнотида маълум қилди. • «Дана» аҳолини банк маҳсулотлари ва хизматлари ҳақидаги ахборот билан таъминлаб туриши билан бирга, уларга техник ва молиявий тенденциялар бўйича рақамли консультация ва ғояларни тақдим этишда, шунингдек банк мақсадига мувофиқ банкнинг мижозлар билан ўзаро ҳамкорликни рақамли платформаларда такомиллаштиришига кўмаклашишда муҳим ўрин касб этади, деб хабар беради islam.ru сайти.. Таржимон: ТИИ 2-з гуруҳ талабаси Хамидуллаева Фаридахон Шухрат қизи 360

      Мовароуннаҳрда  муқаддас ислом дини кенг тарқалиб, миллатнинг қон-қонига сингиб кетгандан сўнг, ушбу диёрдан забардаст дин пешволари, етук қомусий уламолар етишиб чиқди. Улар ўз даврларида илму маърифатни пухта эгаллаб, исломий таълим ва тарбия соҳасида ўзига хос тамал тошини қўйганлар. Айнан Ўрта Осиёда IX-XII асрларни “Ислом ренессанси”, яъни “Ислом уйғониш даври”дейилиши бунинг ёрқин мисолидир. Мовароуннаҳрда мўғуллар босқинига қадар ислом дини ва аҳкомлари юксак тараққий этган. Чингизхон босқини оқибатида эса исломий ўлкалар хонавайрон этилиб, муқаддас даргоҳларнинг кули кўкка совурилган. Лекин шунга қарамай дин омонатини жонни сақлагандай авайлаб келгуси авлодга етказган дин пешволарига тарих гувоҳдир. Шундай қомусий уламолардан бири таржиҳ соҳибларидан бўлмиш Убайдуллоҳ ибн Масъуд роҳматуллоҳи алайҳдирлар. У кишининг тўлиқ исмлари Убайдуллоҳ Содруш шарийъа ал-Аcғар ибн Масъуд ибн Тожуш шарийъа Мах­муд ибн Содруш шарийъа Ахмад ибн Жамолиддин Убайдуллоҳ ал-Маҳбубий ал-Бухорийдир. «Содруш шарийъа ал-Аcғар» «кичик Содруш ша­рийъа» деганидир. У кишининг катта боболарининг лақаби ҳам Содруш шарийъа бўлганлиги насабларидан кўриниб турибди. Шунинг учун, катта бобо «Содруш ша­рийъа ал-Акбар» — «Катта Содруш шарийъа», набира эса «Содруш шарийъа ал-Аcғар» — «Кичик Содруш шарийъа» деб аталган. Баъзи манбаларда икковларини «Содруш шарийъа биринчи» ва «Содруш шарийъа иккинчи» деб ҳам фарқлаганлар. Аммо Содруш шарийъа лақаби асосан Убайдуллоҳ ибн Масъуд ал-Бухорий роҳматуллоҳи алайҳга нисбатан ишлатилган. Имом Содруш шарийъа Убайдуллоҳ ибн Масъуд ал-Бухорий р.а. Бухоро шахрида илму маърифат булоғи бўлган, ўз бағрида етук фақиҳ уламоларни тарбия этган оилада таваллуд топдилар. Боболари имом Тожуш шарийъа Маҳмуд ибн Содруш шарийъанинг тарбиялари натижасида машҳур аллома бўлиб етишдилар.  Ўша даврда Бухорода ҳукм сурган таҳликали вазият Содруш шарийъа оиласини Хуросон томонга, яъниким Кирмон шаҳрига кўчиб келишга мажбур қилди. Убайдуллоҳ ибн Масъуд у ерда боболари қўлларида таълим ва таҳсилни давом эттирадилар. Манбалардаги  маълумотларга кўра боболари Кирмон шаҳрида вафот этганлар. Кейинчалик у зот Кирмонни ташлаб, ўша даврда Хуросоннинг йирик марказларидан бири бўлмиш Ҳирот шаҳрига келадилар ва илмий фаолиятларини шу ерда давом эттирадилар. У кишиниг қалби доимо она ватан Бухорога қайтиш илинжида бўлган.          Убайдуллоҳ ибн Масъуд р.а.нинг насаблари улуғ саҳобий Убода ибн Сомит р.а.га бориб тақалади.У кишига “Убодий” нисбасининг берилиши ҳам шу сабабдандир. “Маҳбубий” нисбати ҳам боболаридан бирларига бориб тақалади.         У зотнинг устозлари силсиласи қуйидагича: Шайхул имом муфтий Имомзода Имомиддин Заранжарий. Бакр ибн Муҳаммад Заранжарий Имом Сарахсий Имом Ҳалвоний Абу Али Насафий Абу Бакр Муҳаммад ибн Фазл Абдуллоҳ ибн Абу Ҳафс Сағир Абу Ҳафс Кабир Имом Муҳаммад Имом Абу Ҳанифа р.а. Имом Содруш шарийъа Убайдуллоҳ ибн Масъуд ал-Бухорий замонасининг кўзга кўринган алломаларидан бўлиб, айниқса, усулул фикҳ ,фуруъул фикҳ, хилоф, жадал, ҳадис, наҳв, луғат, адабиёт, илми калом, мантиқ каби илмларда пешқадам бўлганлар.У кишининг таълим беришда ўзига хос услублари бўлиб, толибларга таълим бериш жараёнида масалаларнинг туб моҳиятини англаб етиш учун ўта дақиқлик ва илгари ҳеч ким пайқамаган нозик нукталарга жиддий эътибор қаратганлар. Тасниф этган рисола ва шарҳ китобларида ҳам у кишидаги фанга хассослик билан ёндашув яққол намоён бўлади. “Ниқоя” номли китобларининг дебочасида айтадиларки: “Мен баъзи илм таҳсил қилувчиларнинг“Виқоятур ривоя” матнларини ёд олишликда ҳимматларининг камайиб кетганини кўрганимдан сўнг, толиби илмлар ҳифз қилишлари лозим бўлган “Мухтасарул виқоя” асарини таълиф этмоққа киришдим.”Ҳидоя” масалаларини ўз зеҳнида ҳозир бўлишини маҳбуб кўрган ҳар қандай инсон ушбу “Мухтасарул виқоя”ни ёд олмоғи лозимдир. Кимники вақти тиғиз...

Халқ таълими вазирлиги, Япония халқаро ҳамкорлик агентлиги (JICA) ва Digital Knowledge Co. Ltd компанияси (Япония) таълимни бошқариш тизимини жорий этиш бўйича қўшма лойиҳага старт берди. 31 май куни ХТВ, JICA ва Digital Knowledge Co. Ltd вакиллари мазкур лойиҳани амалга ошириш бўйича баённомани имзолаган. Лойиҳа таълимни бошқариш тизимини жорий этиш орқали мактаб ўқитувчиларининг малакасини ошириш, вилоятларда ягона таълим сифатини таъминлаш ҳамда давлат ва нодавлат мактабларида таълим сифатини оширишга қаратилган. 1 млн. долларлик мазкур лойиҳа давлат-хусусий шерикчилик шаклида амалга оширилади. Лойиҳа JICA ажратган грант ҳисобига молиялаштирилади. Digital Knowledge Co. Ltd компанияси мутахассислари янги лойиҳани амалга оширишда қатнашади. Жумладан, лойиҳа доирасида вилоятларда жойлашган 14 та синов мактабида таълимни бошқариш тизими жорий этилади (ҳар бир вилоятда биттадан мактаб). Лойиҳа доирасида япониялик мутахассислар синов мактаблари фаолияти ва ўқитиш методларини ўрганади. Ҳамкорликда қилинган иш натижаларига кўра ўқитувчилар Ichishin Holdings Group, Meiko Network Japan, Gakusho ва Япониянинг бошқа етакчи компанияларининг ўқув дастурлари ва материаллари бўйича масофавий таълимдан ўтади. Мазкур дастур ва материаллар таржима қилиниши ва Ўзбекистон стандартларига мослаштирилиши ҳам режалаштирилган. Компютер тест тизимини маҳаллийлаштириш мазкур лойиҳанинг асосий қисмларидан бири бўлади. Маҳаллийлаштирилгандан сўнг мазкур тизим орқали синов мактабларидаги ўкувчилар имтиҳондан ўтказилади. Лойиҳа доирасида япониялик мутахассислар нодавлат таълим муассасалари вакиллари учун ҳам таълим тизимини бошқаришнинг афзалликлари ва электрон ўқув материалларини яратиш бўйича бир қатор тадбирлар ташкил этишни режалаштирган. Яратилган ўқув материаллари давлат мактабларида синовдан ўтказилади. Манба:http://minbar.uz 415

Шайх Мулла Жийван ҳазратлари ижодининг гултожи бўлган ва илм фан оламида ғоятда кенг танилган «Тафсироти Аҳмадийя» асари Қуръони каримга ёзилган машҳур тафсирдир. Асарни тўлиқ исми «Тафсироти Аҳмадийя фий баянил аятиш шаръийя» («Шаръий оятлар баёни борасида Аҳмаджон таъфири»)   бўлиб, ғоят қизиқиш  билан  ўқилади. Шайх Мулла Жийван роҳимаҳуллоҳнинг ушбу асарлари ҳанафий мазҳабига  мувофиқ келади. Ушбу китоб Ҳиндистонда бир неча маротаба нашрдан  чиққан.          Шайх Мулла Жийван  бу китобни таълиф қилишни ҳижрий 1064-йилда,  ўн олти ёшлигида бошлаганлар. Ҳамда беш йил мобайнида ёзиб, 1069-йил йигирма бир ёшида тугатганлар.  Сўнгра ўн олти йил давомида асарни қайтадан кўриб чиқиб, 1085-йил ишончли ҳолга келтирганлар.          У киши ёзган муқаддималарининг аввалида ҳамду сано ила бошлаб, Қуръон Карим илмларининг шаъни ҳақида тўхталиб ўтганлар. Сўнгра Қуръони Карим ўрганишни тақозо қилган  қироат, луғат, сарф, наҳв, баён, тафсир, калом, усул ва фиқҳ каби  илмлар ҳақида тўхталганлар.          Сўнгра китобдаги шаръий ҳукмларни қамраб олган ояти карималарни ва уларни тафсир қилиш учун танлаб олганликларининг сабабини,  тафсир қилишдаги йўлларини, ҳамда фойдаланган манбааларини маълумот сифатида бериб ўтиб, шундай деганлар: “Қуръондаги шаръий ҳукмлар Қуръон илмларининг энг олийси, ҳақ билан ботилни ажратувчи маълумотларнинг асалидир. Бундай шаръий ҳукмлардан яна кўплаб фаръий ҳукмлар чиқариб олиш мумкиндр. Аввалда ўтган кўпгина устозлар сўзларидан эшитганманки, ислом уламоларининг энг улуғи бўлмиш имом Ғаззолий роҳматуллоҳи алайҳ бор куч ғайратларини сарфлаб Қуръондаги шаръий ҳукмларни ҳисоблаб чиққанларида, уларнинг адади ҳеч қандай зиёдасиз ва нуқсонсиз беш юз ҳукмга етган экан. Мен бу ривоятни катта-катта уламоларнинг усул китобларидан ўқиган пайтимда иймоним зиёда бўлиб, ишончим комил бўлди. Шундан сўнг мен ўша оятларни ўтирганимда ҳам, турганимда ҳам излай бошладим. Натижада фиқҳий ҳукмлар, усулий қоидалар ва эътиқодий масалаларни қамраб олган оятларни Қуръон тартибига асосан жамладим. Сўнгра уларни уламоларнинг китобларидан фойдаланган ҳолда, гўзал услубда тафсир қилиб, шарҳ бердим. Хусусан, тафсир илми борасида  Байзовийнинг  “Анворут танзил ва асрорут таъвил”, Имом Насафийнинг “Мадорикут таъвийл”, имом аз-Замахшарийнинг “Кашшоф ан ҳақоиқи ва уйунил ақовили фий вужуҳит-таъвийл”, имом Суютийнинг “Итқон фи улумил Қуръан”, шунингдек, Ҳусайн воъиз Кошифийнинг “Тафсири Ҳусайний” каби тафсирларидан фойдаландим.          Фиқҳ илми борасида “Виқоятур ривоя” китобининг шарҳ ва ҳошияларидан, Бурҳониддин Марғинонийнинг “Ҳидоя”  ва унинг шарҳларидан,  “Фатовои Ҳаммодийя фий масаилил фиқҳийя” асарларидан фойдаландим.          Усул илми борасида Али Паздавийнинг “Усулул Паздавий”, шайх Ҳаддоқ Баҳорийнинг, имом Ҳафизуддин Бухорийнинг асарларидан, “Ат-Тавзиҳ” ва унинг шарҳи “Ат-Талвиҳ” ҳамда машриқу мағрибда машҳур “Мухтасари усули Ибн Ҳожиб” ва унинг шарҳларидан иборат кўпгина  китобларидан фойдаландим.          Калом илми борасида имом Тафтазонийнинг асарлари ва уларга ёзилган шарҳлардан истефода олдим. Ушбу маълумотларга яна сийрат ва ҳадис китобларида келган маълумотларни, ажойиб баҳсларни, муфассирлар баён қилмаган баъзи нозик нуқталарни қўшиб зиёда қилдим.          Бу мен учун Аллоҳ таолонинг катта неъмати бўлди. Зеро мен қисқа давр ичида Қуръони Каримни ёдладим, ўн олти ёшга етганимда ақлий ва нақлий илмларда машҳур бўлдим. Йигирма бир ёшимда эса ушбу китобни ёзиб тугатдим”. Тафсироти Аҳмадийя китоби асосан фиқҳий масалаларни ёритиш услубида ёзилган тафсир китоблари сарасига киради. Аллома Муллажийван ҳазратлари ушбу  китобда асосан фиқҳий (шаръий) ва бир қанча эътиқодий масалаларни ўз ичига олган сураларнинг тафсирига тўхталиб ўтган. Ҳамда улардан шаръий ҳукмларни чиқариб олган. Шунинг учун ҳам китобнинг номини “Ат-тафсироти Аҳмадийя фий баянил аят аш-шаръийя” деб номлаган. Шаръий ҳукмлардан холи бўлган сураларга дуч келганда, “Бу фалон...

Сотувчи баҳони пастроқ қилишда ва ўлчашда саховатли бўлишга ҳаракат қилиши лозим. Харидор ҳам қаттиқ шартларни талаб қилиб туриб олмайди. Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Қачон сотса, қачон сотиб олса ва қачон ҳақини талаб қилса, саховатли бўлган одамни Аллоҳ раҳм қилсин», – дедилар». Абу Бакр розияллоҳу анҳу халифалик даврларида Мадина аҳлига қаҳатчилик етди. Ҳаттоки, шаҳар аҳолисига ҳалокат ета бошлади. Ўша вақтда Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳунинг карвонлари мингта туя устида буғдой, зайтун ва майиз тўла қоплар олиб келди. Савдогарлар карвондаги мол ва озиқ-овқатларни кўриб, ҳарид қилиш учун шошилдилар. Савдогарлар айтдилар: “Келган моллар ва озиқ-овқатларни бизларга сотгин, албатта, бу нарса инсонларга жуда зарур. Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳу: “Ким менга бу моллар учун кўпроқ фойда қолдира олади?” – дедилар. Савдогарлар: “Бир дирҳамлик молни икки дирҳамга оламиз” – дедилар. Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳу: “Бу ҳақдан зиёда қиладиган борми?”, дедилар. Савдогарлар: “Бир дирҳамлик молни тўрт дирҳамга оламиз”, дедилар. – Бу ҳақдан зиёда қиладиган борми? – Бир дирҳамлик молни беш дирҳамга оламиз. – Бу ҳақдан кўпроқ берадиган борми? – Эй Абу Амр! Мадинада биздан бошқа бирор савдогар бундан зиёда қила оладими? – Албатта, Аллоҳ таоло ҳар бир дирҳам молга ўн ҳисса зиёда қилиб беради, сизлар бундан зиёда бера оласизларми? – Йўқ. Аллоҳга қасамки, ушбу карвондаги молларнинг барчаси Аллоҳ йўлида камбағал мусулмонлар ва мискинларга, садақа қилиб бердилар. Қасам ичишдан четда бўлиш Савдо пайтида ўз гапини тасдиқлаш учун қасам ичмаслик керак. Чунки, бу нарса бараканинг қочишига сабаб бўлади. أبي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَآله وسَلَّمَ يَقُولُ:الحَلِفُ مُنَفِّقَةٌ لِلسِّلْعَةِ، مُمْحِقَةٌ لِلْبَرَكَةِ متفق عليه. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Қасам ичиш савдо молини ўтказувчи, баракани ўчирувчидир», – дедилар». Имом Муслимнинг ривоятида: «Савдода кўп қасам ичишдан ҳазир бўлинглар. Чун­ки у ўтказади ва ўчиради», дейилган. Кўп садақа қилиш. Савдо пайтида бўладиган баъзи камчиликларнинг ювилиши учун тожир одам кўпроқ садақа қилиб туриши лозим. Қайс ибн Абу Ғазара розияллоҳу анхудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг даврларида «даллол» деб аталар эдик. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бизнинг олдимиздан ўтдилар ва бизларни ундан яхшироқ исм билан номладилар: «Эй тожирлар жамоаси! Албатта, савдода беҳуда нарса ва қасам ҳозир бўлади, бас, уни садақа ила аралаштиринглар», – дедилар». 4-курс талабаси Меҳриддин Баҳодиров 522