Каъба мусулмонлар учун энг азиз ва муқаддас жой бўлиб, Аллоҳнинг уйи деб таърифланади. Ҳар йили дунё бўйлаб миллионлаб мусулмонлар Масжидул Ҳарамга бориб, Аллоҳга ибодат қиладилар. Қуйида Каъба ҳақидаги 10 та маълумот келтирилган.
- Каъба бир неча маротаба қайта қурилган
Илк бор Иброҳим ва Исмоил алайҳумуссалом томонидан қурилган, лекин ҳозирги кўриниши ўша даврдагидан фарқ қилади. Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссалом даврларида ҳам реконструкция қилинган. Сўнги энг йирик таъмирлаш ишлари 1996 йилда амалга оширилиб, деворидаги ғишт ва тошлар алмаштирилган, пойдевори янада мустаҳкамланган.
- Каъбанинг икки эшиги ва бир дарчаси бўлган
Илгариги Каъбада икки эшик бўлган, бири кириш, иккинчиси чиқиш учун. Шунингдек, унинг ён томонида бир дарча ҳам бўлган. Ҳозир эса фақат битта эшик мавжуд, биринчи эшик рўпарасидаги иккинчиси эса ёпиб қўйилган бўлиб, каъбапўш алмаштирлаётгандагина унинг ўрнини кўриш мумкин.
- Каъба ёпинчиғи ранг-баранг бўлган
Каъба ёпинчиғи ранги ҳар доим қора рангда бўлмаган. Кисванинг қора рангда бўлиш анъанаси Аббосийлар даврида бошланган. Чунки, бу сулоланинг рамзлари қора рангда эди. Ундан олдин Каъбага яшил, қизил ва оқ ранглардаги мато ҳам ёпилган.
- Каъбанинг калитлари
Каъбанинг калитлари Макка фатҳ қилинган куни Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссалом томонидан Усмон ибн Талҳага ва унинг қабиласи Бани Шайбага берилган. Ҳозиргача ушбу оила Каъба калитининг эгаси ҳисобланади.
- Илгари Каъба эшиги ҳамма учун очиқ бўлган
Олдинлари кимдир Каъбага кирмоқчи бўлса, эшиги очиб берилган. Кейинчалик ёпилиб, ҳозирда фақат Саудия подшоҳлари, бош вазирлар, давлат раҳбарлари ва эътиборли меҳмонлар кира олади.
- Маккани сув босганда одамлар Каъбани сузиб тавоф қилган
Макка пастликда жойлашгани ва ўша даврда сув тортувчи тизим йўқлиги сабабли кучли ёмғирлар вақтида Каъба атрофида сув тўпланар эди. Шу боис сув тошқинлари вақтида одамлар Каъбани сузиб тавоф қилишга мажбур бўлишган.
- Бўлакланган Ҳажарул асвад
Ҳозирда қора тош кумуш қоплама ичида эканига кўпчилик қизиқади. Бир вақтлар Баҳрайндан келган радикал гуруҳ томонидан минглаб ҳожилар ўлдириб, жасадлари Замзам қудуғига ташланади. Улар ҳатто Ҳажарул асвадни бўлаклаб, Ироқнинг Куфа шаҳрига олиб кетади ва Аббосий халифалиги босими билангина қайтарилади. Ҳозирда бўлакланган 8 та тош мум ёрдамида бириктарилиб, кумуш ғилоф ичига мустаҳкамлаб қўйилган.
- Каъба ичида исталган томонга юзланиб намоз ўқиш мумкин
Каъба ташқарисида ҳамма унга юзланиб ибодат қилса, ичига кирган одам исталган томонга юзланиб намоз ўқиш мумкин бўлади.
- Каъба эшиги йилига фақат икки марта очилади
Каъбанинг эшиги ҳар йили фақат икки мартагина очилади. Навбатдан ташқари хорижий давлат раҳбарлари ва меҳмонлар келганда ичига киритиш учун очилиши мумкин.
- Каъба кубик шаклида
У куб шаклида бўлгани боис, Каъба деб номланади. Каъба араб тилида куб, квадрат деган маънони англатади.
ТИИ Ҳадис ва ислом тарихи фанлари кафедраси
катта ўқитувчиси Пўлатхон Каттаев
