Ғошия сурасида қуйидагича бир ҳарфли ҳуруфул маонийлар қизил рангда, икки ҳарфли ҳуруфул маонийлар кўк рангда, уч ҳарфли ҳуруфул маонийлар яшил рангда ва тўрт ҳарфли ҳуруфул маонийлар сариқ рангда келгандир:
سورة الغاشية (۸۸)
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ الْغَاشِيَةِ (۱) وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ خَاشِعَةٌ (۲) عَامِلَةٌ نَاصِبَةٌ (۳) تَصْلَى نَاراً حَامِيَةً (٤) تُسْقَى مِنْ عَيْنٍ آنِيَةٍ (۵) لَيْسَ لَهُمْ طَعَامٌ إِلاَّ مِنْ ضَرِيعٍ (٦) لا يُسْمِنُ وَلا يُغْنِي مِنْ جُوعٍ (۷) وُجُوهٌ يَوْمَئِذٍ نَاعِمَةٌ (۸) لِسَعْيِهَا رَاضِيَةٌ (۹) فِي جَنَّةٍ عَالِيَةٍ (١٠) لا تَسْمَعُ فِيهَا لاغِيَةً (١١) فِيهَا عَيْنٌ جَارِيَةٌ (١٢) فِيهَا سُرُرٌ مَرْفُوعَةٌ (١٣) وَأَكْوَابٌ مَوْضُوعَةٌ (١٤) وَنَمَارِقُ مَصْفُوفَةٌ (١٥) وَزَرَابِيُّ مَبْثُوثَةٌ (١٦) أَفَلا يَنْظُرُونَ إِلَى الإِبِلِ كَيْفَ خُلِقَتْ (١۷) وَإِلَى السَّمَاءِ كَيْفَ رُفِعَتْ (١۸) وَإِلَى الْجِبَالِ كَيْفَ نُصِبَتْ (١۹) وَإِلَى الْأَرْضِ كَيْفَ سُطِحَتْ (۲٠) فَذَكِّرْ إِنَّمَا أَنْتَ مُذَكِّرٌ (۲١) لَسْتَ عَلَيْهِمْ بِمُسَيْطِرٍ (۲۲) إِلاَّ مَنْ تَوَلَّى وَكَفَرَ (۲٣) فَيُعَذِّبُهُ اللَّهُ الْعَذَابَ الْأَكْبَرَ (۲٤) إِنَّ إِلَيْنَا إِيَابَهُمْ (۲٥) ثُمَّ إِنَّ عَلَيْنَا حِسَابَهُمْ (۲٦)
Ғошия сурасида ҳуруфул маонийлар ҳаммаси бўлиб 54 та келган.
Бир ҳарфли ҳуруфул маонийлар –19 та
Икки ҳарфли ҳуруфул маонийлар – 22 та
Уч ҳарфли ҳуруфул маонийлар –11 та
Тўрт ҳарфли ҳуруфул маонийлар – 2 та
Беш ҳарфли ҳуруфул маонийлар келмаган.
Ғошия сурасида келган бир ҳарфли ҳуруфул маонийлар қуйидагилар:
– 8 та الواو
– 2 та اللام
– 4 таالميم
– 3 таالفاء
– 1 таالهمزة
– 1 та келгандир. الباء
Икки ҳарфли ҳуруфул маонийлар:
– 7 таأل
– 3 таمِن
– 1 та ما
– 4 таلا
– 4 таفي
– 2 та إذ
– 1 та келгандир. هَلْ
Уч ҳарфли ҳуруфул маонийлар:
– 3 та إنّ
– 2 таعلي
– 1 таثُمّ
– 5 та келгандир.إلي
Тўрт ҳарфли ҳуруфул маонийлар:
إلاّ – 2 та келгандир.
Биз юқорида Ғошия сурасида келган ҳуруфул маонийларни адади бўйича зикр қилиб ўтдик. Ушбу ҳарфларни қайси маънода қўлланилишини сурадаги оятлар тартиби бўйича айтиб ўтамиз ва Ғошия сурасида келадиган ҳуруфул маонийларнинг тўлиқ маъноларини юқорида батафсил ёритиб ўтганлигимиз учун бу ўринда ҳуруфул маонийларни нима учун келганлигини ва жумладаги вазифасини қисқача баён қилиш билан кифояланамиз.
Биринчи оят:
маъносида келган.[1]قَدْ – истефҳом учун ёки هَلْ
– таъриф учун келгандир.أل
Иккингчи оят:
– сабаб – мақсад учун келган.إذ
Бешинчи оят:
– баён учун келган.مِن
Олтинчи оят:
– хослаш учун келган. اللام
الميم – музаккар жамга далолат қилишлик учун келгандир.(Қуйида келадиган барча الميم лар ҳам юқоридаги маънода келгандир)
– истисно учун ёки ҳаср учун яъни чеклаш маъносида келган.إلاّ
– баён учун келган.مِن
Еттинчи оят:
– нофия бўлиб келгандир. لا
– атф ҳарфи бўлиб келган. الواو
– нофия бўлиб келгандир. لا
– баён учун келган. مِن
Саккизинчи оят:
– сабаб – мақсад учун келган.إذ
Тўққизинчи оят:
– сабаб-мақсад учун келган. اللام
Ўнинчи оят:
في – зарфият учун келган.
Ўн биринчи оят :
– нофия бўлиб келгандир. لا
في – зарфият учун келган.
Ўн иккинчи оят:
في – зарфият учун келган.
Ўн учинчи оят:
في – зарфият учун келган.
Ўн тўртинчи, ўн бешинчи ва ўн олтинчи оятларда:
– атф ҳарфи бўлиб келган. الواو
Ўн еттинчи оят:
– истефҳом учун келган. الهمزة
– атф ҳарфи бўлиб келган. الفاء
– нофия бўлиб келгандир. لا
Ўн еттинчи, ўн саккизинчи, ўн тўққизинчи ва йигирманчи оятларда:
феълини мутаъаддий феълига айлантириш учун келган. لا يَنْظُرُونَ– إلي
Ўн еттинчи, ўн саккизинчи, ўн тўққизинчи ва йигирманчи оятларда:
– таъриф учун келган.ال
Ўн саккизинчи, ўн тўққизинчи ва йигирманчи оятларда:
– атф ҳарфи бўлиб келган. الواو
Йигирма биринчи оят:
– тақдир қилинган жавоби шартга боғловчидир ёки фасиҳа яъни очибالفاء
беришлик учун келгандир.
– ҳуруфу мушаббаҳа бил феъл бўлиб, жумлани таъкидлашлик учун келган. إنّ
коффадир. ﻤﺎ ни амалдан қолдирувчи إنّ – ﻤﺎ
Йигирма иккинчи оят :
علي – итеъло учун келгандир.
– зоида учун келгандир. الباء
Йигирма учинчи оят:
маъносида келган.لَكِن- истисно учун ёки إلاّ
– атф ҳарфи бўлиб келган.[2] الواو
Йигирма тўртинчи оят:
– атф ҳарфи бўлиб келган. الفاء
– таъриф учун келган.ال
– таъриф учун келган.ال
Йигирма бешинчи оят:
– ҳуруфу мушаббаҳа бил феъл бўлиб, жумлани таъкидлашлик учун келган. إنّ
إلي – интиҳо учун келгандир.
Йигирма олтинчи оят:
– атф ҳарфи бўлиб келган.[3]ثُمّ
– ҳуруфу мушаббаҳа бил феъл бўлиб, жумлани таъкидлашлик учун келган. إنّ
علي – итеъло учун келгандир.
4-курс талабаси М.Сайдалиева
[1] Абдуллоҳ Улван ва Муҳаммад Иброҳим Сунбул ва Жадул Азаб ва Холид Абдурраҳмон ал – Хулий ва Собрий Абдулазим ва Саййид Фараж. Иъробул Қуръанил Карим. Танто 2006 м. 4 – жилд Б.2675
[2] Абдуллоҳ Улван ва Муҳаммад Иброҳим Сунбул ва Жадул Азаб ва Холид Абдурраҳмон ал – Хулий ва Собрий Абдулазим ва Саййид Фараж. Иъробул Қуръанил Карим. Танто 2006 м. 4 – жилд Б.2678
[3] Абдуллоҳ Улван ва Муҳаммад Иброҳим Сунбул ва Жадул Азаб ва Холид Абдурраҳмон ал – Хулий ва Собрий Абдулазим ва Саййид Фараж. Иъробул Қуръанил Карим. Танто 2006 м. 4 – жилд Б.2679
