2019 йил 2 октябрь куни Тошкент ислом институти “Таҳфизул-Қуръон” кафедраси ўқитувчиси Аҳмадхон Рашидов ҳамда кафедранинг талабалар турар жойидаги “104”, “204”, “304”, “306”, “404” гуруҳ талабалари иштирокида “Дуо қабул бўлишида ҳалол луқманинг аҳамияти” мавзусида давра суҳбати бўлиб ўтди. Унда дуо қабул бўлишининг энг муҳим шартларидан бири-ҳалол луқма эканлиги, кўпчилик дуо қилишда айни шу шартга бепарво бўлиши ҳақида айтилди. Дарҳақиқат, ҳалол луқма дуолар қабул бўлишининг энг муҳим шартларидан бири саналади. У билан вужуди озиқланган мўмин кишининг қалби ёруғ, юзи нурли бўлади. Ҳаром луқма қалбни қорайтиради, фикрни чалғитади, Аллоҳдан узоқлаштиради, ҳатто Аллоҳни унуттиради. Ҳалол луқма инсоннинг ичкарисини гўзаллаштиради, поклайди. Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳунинг дуолари ижобат бўлмаётгани хусусидаги саволига Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Эй Саъд, ҳаромдан сақлан, чунки қоринга бир луқма ҳаром кирса, банданинг дуоси қирқ кунгача қабул бўлмайди”, дея жавоб берганлар. Абу Исҳоқ ҳазратларидан дуо қилишларини сўрашди. Дуо қилдилар, дуолари қабул бўлганини кўрган бир талаба “Устоз, бу дуони менга ҳам ўргатинг, эҳтиёж туғилганда дуо қилай”, деди. Абу Исҳоқ “Дуойимнинг қабул бўлиш сабаби ўттиз йил ўқиган намозим, қилган дуоларим ва ҳаромлардан сақланганимдир”, деб жавоб берди. Дуоларнинг ижобат бўлиши хусусида Абу Лайс ас-Самарқандийнинг “Танбеҳул-Қофилин” китобида қуйидаги танбеҳлар келади: Бир ҳаким зотдан сўрашди: “Биз дуо қиламиз, лекин дуоларимиз ижобат бўлмайди. Аллоҳ таоло: “Менга илтижо — дуо қилинглар, Мен сизларга (қилган дуоларингизни) мустажоб қилурман”, деб айтган-ку?!” Ҳаким айтибди: “Сиздаги етти хислат дуоларингизнинг ижобатини ман қилади”. “Қайси хислатлар?” Ҳаким жавоб берибди: “Сизлар Роббингизни ғазаблантирасизлар, аммо Унинг ризосини талаб қилмайсизлар, яъни, Аллоҳнинг ғазаби вожиб бўладиган ишларингиз учун пушаймон қилмайсизлар. Бизлар Аллоҳнинг бандаларимиз, дейсизлар, аммо банданинг ишини қилмайсизлар, яъни, банда хўжаси буюрганини бажаради ва Унинг амридан чиқмайди. Сизлар Қуръонни ўқийсизлар, лекин унга эргашмайсизлар, яъни, тафаккур ва таъзим билан ўқимайсизлар, буйруқларига амал қилмайсизлар. Биз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг умматимиз, дейсизлар-у, у зотнинг суннатига амал қилмайсизлар, яъни, сизлар одатларга ва расм-русумларга амал қилиб, суннатга эргашмайсизлар. Сизлар дунёни яланғоч деб айтасизлар, аммо унга ишониб қолгансизлар. Сизлар ҳаром ва шубҳали луқма ейсизлар. У икковидан қайтмайсизлар. Охират дунёдан яхшироқ, дейсизлар, лекин охират талабида ҳаракат қилмайсизлар ва охиратдан кўра дунёни кўпроқ хоҳлайсизлар”. Давра суҳбати очиқ ва самимий руҳда ўтди. Талабалар ўзларининг қизиқтирган саволларига жавоб олдилар. “Таҳфизул Қуръон” кафедраси ўқитувчиси, Ҳалқаро ислом академияси магистранти, “Юнусобод Оқ-тепа” жоме масжиди имом ноиби Аҳмадхон Рашидов 166
