Hozirgi kunda ijtimoiy tarmoqlar hayotimizning ajralmas qismiga aylanib qoldi. Ular insonlar o‘rtasida aloqa o‘rnatish, ma’lumot almashish va ko‘ngilochar kontent iste’mol qilish uchun muhim vosita bo‘lib xizmat qilmoqda. Ammo ijtimoiy tarmoqlarning jamiyatga ta’siri ham ijobiy, ham salbiy bo‘lishi mumkin.
Ijtimoiy tarmoqlarning ijobiy ta’siri
- Aloqa va muloqot imkoniyatlari – Ijtimoiy tarmoqlar odamlarning bir-biri bilan tezkor va qulay muloqot qilishiga yordam beradi. Masalan, uzoqda yashayotgan qarindoshlar yoki do‘stlar bilan aloqani saqlash imkonini beradi.
- Ta’lim va o‘rganish – Ko‘pgina platformalarda bepul ta’lim materiallari mavjud. Talabalar va o‘quvchilar yangi bilimlarni o‘rganishi, o‘qituvchilar bilan bog‘lanishi mumkin.
- Biznes va marketing – Ijtimoiy tarmoqlar biznes egalari uchun mijozlar bilan aloqani o‘rnatish, mahsulot va xizmatlarni targ‘ib qilish uchun samarali vosita hisoblanadi.
- Axborot yetkazish – Yangiliklar, dolzarb voqealar va muhim ma’lumotlar ijtimoiy tarmoqlar orqali tez tarqaladi, bu esa jamiyatning xabardorligini oshirishga yordam beradi.
Ijtimoiy tarmoqlarning salbiy ta’siri
- Vaqt isrof bo‘lishi – Haddan tashqari ijtimoiy tarmoqlarga bog‘lanish kishilarning shaxsiy hayoti va ish unumdorligiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi mumkin.
- Soxta axborot va dezinformatsiya – Ijtimoiy tarmoqlarda yolg‘on yoki tasdiqlanmagan ma’lumotlar keng tarqalishi mumkin, bu esa odamlarning noto‘g‘ri qaror qabul qilishiga olib keladi.
- Ruhiy salomatlikka ta’siri – Doimiy ravishda boshqalar bilan o‘zini solishtirish natijasida odamlar o‘ziga bo‘lgan ishonchini yo‘qotishi yoki stressga tushishi mumkin.
- Shaxsiy ma’lumotlarning xavfsizligi – Ko‘pgina foydalanuvchilar o‘z shaxsiy ma’lumotlarini himoya qilishga yetarlicha e’tibor bermaydi, bu esa kiberjinoyatchilikka olib kelishi mumkin.
Xulosa
Ijtimoiy tarmoqlarning jamiyatga ta’siri ikki tomonlama: ular ham foydali, ham zararli bo‘lishi mumkin. Muhimi, ularni oqilona ishlatish va zararli jihatlaridan ehtiyot bo‘lishdir. Har bir foydalanuvchi ijtimoiy tarmoqlardan samarali foydalanish uchun o‘z vaqtini to‘g‘ri boshqarishi, ishonchli manbalardan ma’lumot olishga intilishi va shaxsiy ma’lumotlarini himoya qilishi lozim.
Nurmuhammad SALIMOV,
Imom Buxoriy nomidagi Toshkent islom instituti talabasi
