O‘zbekiston mustaqillikka erishgach, jamiyat hayotining barcha sohalarida chuqur islohotlar amalga oshirildi. Ayniqsa, diniy-ma’rifiy sohada olib borilgan o‘zgarishlar alohida ahamiyat kasb etdi. Bu esa islomshunoslik sohasi rivojiga ham bevosita ta’sir ko‘rsatdi. Islomshunos mutaxassislar tayyorlash masalasi davlat siyosatining muhim yo‘nalishlaridan biriga aylandi. Ushbu maqolada O‘zbekistonda islomshunos mutaxassislar tayyorlashning huquqiy-me’yoriy asoslari chuqur tahlil qilinadi.
1991-yilda O‘zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgach, diniy ta’limni qayta tiklash va rivojlantirish bo‘yicha zaruriy chora-tadbirlar amalga oshirildi. 1992-yilda qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida diniy erkinlik tamoyillari mustahkamlab qo‘yildi. Xususan, Konstitutsiyaning 31-moddasida: “Har kim vijdon erkinligiga ega. Har bir inson istalgan dinni tanlash yoki hech qaysi dinga e’tiqod qilmaslik huquqiga ega” deb belgilangan.
1998-yilda “Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to‘g‘risida”gi qonun qabul qilinib, diniy ta’lim muassasalari faoliyatining huquqiy asosi yaratildi. Ushbu qonun asosida diniy tashkilotlarning ochilishi, ro‘yxatga olinishi, ularning ta’lim sohasidagi faoliyati tartibga solindi.
O‘zbekistonda diniy-ma’rifiy sohaning rivojlanishi, ayniqsa, islomshunos mutaxassislar tayyorlash borasidagi ishlar doimiy ravishda davlat e’tiborida bo‘lib kelmoqda. Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan diniy ta’lim tizimini isloh qilish va uni zamonaviy talablarga moslashtirish yo‘lida bir qator chora-tadbirlar amalga oshirildi.
Jumladan, Imom Buxoriy nomidagi Toshkent islom instituti faoliyati kengaytirildi, yangi diniy oliy ta’lim muassasalari tashkil etildi. Davlat rahbari 2018-yil 15-iyundagi “O‘zbekiston Respublikasida islom sivilizatsiyasi markazini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori bilan ilmiy-islamiy izlanishlarni tizimli asosda olib borish, yoshlarni diniy-ekstremistik g‘oyalardan asrash va ularni ilm-ma’rifat asosida tarbiyalash maqsad qilingan.
Bugungi kunda O‘zbekistonda bir nechta diniy oliy ta’lim muassasalari faoliyat yuritmoqda. Ulardan eng nufuzlisi Imom Buxoriy nomidagi Toshkent islom instituti hisoblanadi. Shuningdek, viloyatlarda faoliyat yuritayotgan islom institutlari va madrasalar ham diniy ta’lim berishda muhim o‘rin tutmoqda.
Mazkur muassasalar O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Din ishlari bo‘yicha qo‘mita tomonidan ro‘yxatdan o‘tkaziladi va ularning faoliyati doimiy nazorat ostida bo‘ladi. Shu bilan birga, bu ta’lim muassasalari Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi bilan hamkorlikda faoliyat olib boradi.
O‘zbekistonda islomshunos mutaxassislar tayyorlash masalasi mustaqillikdan so‘ng yangi bosqichga ko‘tarildi. Mamlakatimizda diniy-ma’rifiy sohani rivojlantirish borasida yaratilgan huquqiy-me’yoriy baza diniy ta’lim muassasalarining samarali faoliyat yuritishiga keng imkoniyat yaratmoqda. Bu esa kelajakda ilmli, vatanparvar, zamonaviy fikrlaydigan islomshunos kadrlarni tayyorlashda muhim omil bo‘lib xizmat qilmoqda.
Akramali IMOMALIYEV,
TII talabasi
