Мусулмон аёллар ва мерос
Мерос тўғрисидаги қонунга кўра, эркаклар ҳам, аёллар ҳам тенг ҳуқуқлидирлар ва иккаласига ҳам имтиёз берилмаган. Бироқ, эркакларнинг мулк улуши аёлларнинг улушидан икки баравар кўп. Тушунадиган нарса шундаки, аёллар турмуш қурганларида Маҳр (куёв томонидан никоҳ пайтида берилган пул ёки мулк) олишади. У, шунингдек, эри томонидан боқилади, укаси эса аждодлар мулкига тўлиқ боғлиқдир ва шунинг учун унинг улуши икки баравар камаяди.
Қонунга кўра, эркаклар ўз хотини ва болаларини боқишга мажбурдирлар. Эр ўз хотинини боқиши керак, гарчи у бой бўлса ҳам. Мухтасар қилиб айтганда, аёллар нафақат қиз, балки хотин ва она сифатида ҳам мерос олишлари мумкин. У ҳам ўз бойлигини уй-рўзғорига сарфлаши шарт эмас.
Мусулмон бева аёлларнинг мулкий ҳуқуқлари
Агар мусулмон бева аёл фарзандсиз бўлса, ўлган эрининг мол-мулкининг тўртдан бир қисмига ҳақли. Аввал айтиб ўтганимиздек, мероснинг аниқ ҳажми фақат марҳумнинг қарзлари тўлангандан кейин (агар мавжуд бўлса) ва унинг дафн маросими билан боғлиқ харажатлар қондирилгандан кейин аниқланади.
Агар бева аёлнинг болалари ва набиралари бўлса, унинг мулкидаги улуши вафот этган эрининг мулкининг саккиздан бир қисмини ташкил қилади. Агар бир нечта хотин бўлса, бу улуш ўн олтидан бирига тушиши мумкин.
Агар никоҳ эри касал бўлганида бўлса ва никоҳ тузилмаган бўлса ва кейинчалик эри вафот этса, бева аёл унинг мол-мулкидан ҳеч қандай улушга ҳақли эмас. Аммо, агар касал бўлган бу киши аёлни талоқ қилиб, кейин вафот этса, бева аёл иккинчи марта турмушга чиқмагунча улушга ҳақли бўлади.
Мусулмон аёл ва унинг Маҳр ҳуқуқи
Қуръондаги маҳр ёки Маҳр ҳуқуқи уларнинг мулк ҳуқуқини белгилайди. Эр, никоҳ пайтида, тўлайди (пул ёки мулк сифатида) ёки маҳр тўлашни ваъда қилади. Шундай қилиб, Маҳр аёлнинг мулкини ташкил қилади ва у ундан ўзи хоҳлаган тарзда фойдаланиши мумкин. Бу аёлнинг келажакдаги хавфсизлиги учун мўлжалланган ва у оқилона Маҳр сўрашга ҳақли.
Маҳр турмушга чиққан аёлнинг ота-онасига ёки васийларига тегишли эмас, шунинг учун уни бошқалар мерос қилиб олиши мумкин эмас. Эр ўз хотинига бутун мулкни Маҳр сифатида бериши мумкин. Демак, уй ёки унинг пул қиймати фақат аёлнинг мулкидир. Маҳр эркак томонидан тақдим этилмаса, аёл ҳатто никоҳ мажбуриятларини рад қилиши ёки ҳатто бирга яшашни рад қилиши мумкин.
Аёл ўз улушини ўтказсагина, эри, ота-онаси ёки бошқалар буни қонуний равишда талаб қилишлари мумкин.
Мусулмон аёлнинг талоқдан кейин мулк ҳуқуқи
Агар аёлнинг маҳрини кечиктирган бўлса, талоқдан кейин унинг барча ҳақлари бўлади.
Агар аёл ажрашган бўлса ва вояга этмаган фарзанди бўлса, у бошқа турмуш қурмагунча собиқ эридан ЖПКнинг 125-моддасига биноан алимент талаб қилиши мумкин.
Шариатга кўра, ажрашгандан кейин нафақа олиш ёки ҳатто таклиф қилиш қонуний эмас. Бироқ, Ҳиндистон қонун чиқарувчи органи 1986 йилда “Мусулмон аёллари (ажралиш ҳуқуқларини ҳимоя қилиш)” қонунини қабул қилди, унда иддат муддати, болалар учун нафақа, маҳр миқдори, шунингдек, берилган барча мулклар учун оқилона ва адолатли таъминлаш кўзда тутилган. никоҳда ёки ундан кейин.
Мусулмон аёлнинг фарзандларининг мол-мулкидаги ҳақлари
Агар аёлнинг ўғли (у ҳам ўз навбатида ота бўлиши керак) вафот этса, аёл (онаси) вафот этган ўғлининг мол-мулкининг олтидан бир қисмини олиш ҳуқуқига эга.
Агар вафот этган ўғилнинг ўз фарзандлари бўлмаса, онасининг улуши учдан бир қисмини ташкил қилади.
ТИИ Модуль таълим шакли
талабаси Кадиров Азимжон
