Арш луғатда “подшоҳнинг тахти” маъносини англатади. Ақоид уламолари “арш барча жисмларни иҳота қилиб турадиган нурдан бўлган улкан жисмдир”, деганлар.
Қуръон каримда арш икки хил васф билан баён қилинган:
- Кўтариб турилиш билан қайдлаб зикр қилинган:
الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَمَنْ حَوْلَهُ
Аршни кўтариб турганлар ва унинг атрофидагилар[1].
- Мутлақ зикр қилинган:
هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ
У улуғ аршнинг Роббисидир[2].
Уламолар кўтариш билан қайдлаб зикр қилинган арш ҳақида: “фаришталар кўтариб ўраб турадиган тахтдир”, деганлар.
Мутлақ зикр қилинган арш ҳақида эса “ундан мулк ирода қилинган бўлиши ҳам мумкин” деганлар.
Мотуридия мазҳаби уламолари “Қуръон ва суннатда келган лекин амалиётга тааллуқли жойи бўлмаган нарсаларни таъвил қилишга уриниш шарт эмас. Балки унинг собитлигига ва ундан ирода қилинган нарсанинг ҳақиқати нима бўлса ўшанга иймон келтирдим деган эътиқодда бўлиш лозимдир”, деганлар.
Аллоҳ таолога ҳамду санолар, пайғамбаримиз Муҳаммад мустафога салавот ва саломлар бўлсин.
“Ақоид ва фиқҳий фанлар” кафедраси ўқитувчиси
Абдулқодир Абдур Раҳим
