Кунларнинг бирида  бир киши қуш овлаш учун анҳор бўйига тўр ташлаб қўйди. Тўр остига сепиб қўйилган дон билан алданган бир гала қушчалар дарҳол келиб у ерга қўнишдию, тўрга тушиб қолдилар. Қуш овчиси етиб келган вақтда қушчаларнинг барчаси шовқин-сурон солганича тўр билан бирга юқорига кўтарилдилар. Кўз олдида гўёки келишиб олгандек бир томонга қараб учиб кетаётган қушларни кўрган овчи уларнинг ортидан югурди. У югуриб кетар экан, йўл давомида бир кишига йўлиқиб қолди. У киши овчидан бунчалар шошилиб қаёққа кетаётганини сўраганида, овчи осмонда учиб кетаётган бир гала қушларга ишора қилиб, уларни тутиш учун ошиқаётганини айтди. Шунда ҳалиги киши итстеҳзоли кулиб деди: “Худо хайрингни бергур, наҳотки сен шу ишингни тўғри деб ўйлаётган бўлсанг! Осмонда учиб кетаётган қушларни ҳам тутиб бўлар эканми?!” Овчи унга жавобан: “Албатта, агар тўрга битта қуш тушганида эди эҳтимол мен уни тута олмасдим. Лекин булар кўп. Мана кўрасан, мен уларни тутиб оламан”, деди. У айтганидек бўлди. Шом қоронғуси тушгач, қушчаларнинг ҳар бири тўрни ўз уяси томон торта бошлади. Бири ўрмонга, бошқаси кўлга, яна бошқалари  тоққа қараб интиларди. Айримлари эса бутазорга қараб учишга ҳаракат қиларди. Натижада уларнинг ҳеч бири мақсадига эриша олмади. Барчаси тўр билан биргаликда ерга пастлай бошлади.  Шу вақтда овчи етиб келди ва уларни тутиб олди. Бечора қушчалар, агар улар Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ушбу ҳадисларини билганларида  эди, бир тану бир жон бўлиб ҳаракат қилишарди ва овчига ўлжа бўлмас эдилар. (عليكم  بالجماعة فإن الذئب لا يأكل من الغنم إلا القاصية) “Бир-бирингиздан ажралманглар, албатта бўри ҳам подадан ажралган қўйнигина ейди”. Рус тилидан Охунжон Аҳмад ва М.Абдуқаюм таржимаси 792

Аввал хабар берганимиздек, 19 апрель куни Тошкент ислом итститутига покистонлик етук олим, шайхул-ҳадис, ислом фиқҳи ва иқтисоди бўйича замонамизнинг етакчи намояндаларидан бири бўлмиш Шайх Муҳаммад Тақий Усмоний ва британиялик муфтий Шаббир Аҳмад ҳамда ҳамроҳлари ташриф буюрган эдилар. Меҳмонлар орасида британиялик бир неча муфтийлик ва докторлик даражасини олиб, нуфузли олийгоҳларда талабаларга дарс берувчи, араб ва инглиз тилларида бир неча китоблар ёзган олимлар жумладан, муфтий Муҳаммад ибн Одам Кавсарий, доктор Абдурраҳмон ибн Юсуф ҳамда муфтий Шаббир Аҳмаднинг ўғли муфтий Юсуф ибн Шаббир каби олимлар ҳам ташриф буюрган эдилар. Тақий Усмонийнинг бутун Ўзбекистон бўйлаб сафарларини айнан муфтий Юсуф ибн Шаббирнинг сайтида инглиз тилида ёритиб борилди. Бу котиблик вазифаси унга хусусан, устоз Тақий Усмоний томонидан ишонилган экан. “Муфтий Тақий Усмоний ҳамроҳлигида ўтган етти кун” сарлавҳаси остида кунлик сафарларни ёритиб бордилар.Кеча маъҳадга келганларида ҳам ҳазратни ҳар бир сўзларини эътибордан қочирмай қоралаб бордилар. Тошкентдаги икки кун зиёрат ва таассуротларни 20 апрель куни тонг саҳардан ҳам илгари сайтга жойланиб, “Еттинчи кун” сарлавҳаси остидаги ахборотлари қаторидан маъҳад зиёрати батафсил ёритилган.Сиз азизларни ушбу қимматли хабар билан таништириш мақсадида уни қуйида айнан матни ва таржимаси ҳамда шайх томонидан жойланган суратларни ҳам  эътиборингизга ҳавола қиламиз. Сафар тафсилоти билан инглиз тилида тўлиқ танишмоқчи бўлганларга шайх Юсуф ибн Шаббирни сайти кўрсатилади. Maʿhad al-Imam al-Bukhārī al-Islāmī al-Ālī Our next stop is the Higher Education Institute, the Maʿhad al-Imam al-Bukhārī al-Islāmī al-ʿĀlī. The institute provides a degree qualification in Islamic studies, similar to Mir-i-Arab Madrasah (advanced) in Bukhara. Prior to this, pupils are required to study in any Madrasah Mutwassitah (intermediate) generally between the ages of 18 and 22. Thereafter, they can enrol at this Higher Education institute on the four-year degree programme, followed by a two-year Masters programme should they decide to do so. This means that a person can graduate with a Masters at the age of 28.  Prior to the age of 18, primary education is necessary on everyone in government schools. The institute currently has 330 students and 70 teachers. There are also 50 female students. It was established in 1971 during the Soviet era. All the students and staff have gathered here and the programme commences. A teacher provides an outline of the syllabus. The Islamic studies programme covers the subjects taught in the Dars Niẓāmī syllabus. Many of the taught books are similar. The entire Hidāyah is taught. Previously, they sufficed with Mishkāt al-Maṣābīḥ. However, recently they have introduced Ṣāḥīḥ Bukhārī, Ṣaḥīḥ Muslim, Sharḥ Maʿānī al-Āthār and Sunan al-Tirmidhī. Along with a comprehensive Islamic studies programme, the memorisation of the Qurʾān is also taught here alongside the degree programme, and languages such as English, Persian and Russian are also taught. Mufti Ṣāḥib reads the ḥadīth al-raḥmah, also known as al-Ḥadīth al-Musalsal bi al-Awwaliyyah and grants ijāzah to all present. A student reads the introduction and first ḥadīth of Sharḥ Maʿānī al-Āthār and another student reads the final ḥadīth of Sunan al-Tirmidhī. Mufti Ṣāḥīb then delivers a speech in Arabic. A brief overview of this speech is presented below. Mufti Ṣāḥib said: “This land was once populated with knowledge and piety....

641

Меҳмонларга Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари Шайх Абдулазиз Мансур ҳазратлари ҳамда муфтий маслаҳатчиси, “Ҳилол нашр” нашриёти раҳбари Исмоил Муҳаммад Содиқ домла ҳамда ЎМИнинг етакчи мутахассиси Муҳаммадайюб Ҳомидов домлалар ҳамроҳлик қилдилар. Маърузалари сўнгидан институт раҳбарияти томонидан Тақий Усмонийга ўзбек миллий чопони ва дўппи кийдирилди ҳамда институт устозлари томонидан араб ва ўзбек тилида нашрга тайёрланган баъзи китоблар ҳадя этилди. Ҳазрат сўзларини ўзбекистонликларнинг жуда меҳмондўстлиги, қаерга борсалар, албатта, бир ҳадя билан қайтаётганлигини манмуният билан эслаб, институт жамосига ташаккур изҳор этиш билан якунладилар. Жума намозини барча меҳмонлар институт масжидида ўқидилар. Жума намози азонларини 2-курс талабаси Султонқулов Жўрабой ҳамда ТИИ битирувчиси Ҳасанхон Абдулмажидовлар айтдилар. “Таҳфизул-Қуръон” кафедраси ўқитувчиси Кабиров Муроджон домла хутба ўқиб, жума намозига имомлик қилдилар. Намоз сўнгида ҳазрат барча устоз ва талабалар ҳамда ходимлар ҳақига хайрли дуолар қилдилар. “Ҳадис ва ислом тарихи фанлари” кафедраси мудири Б.Аъзамов 813

Суҳбат давомида Тақий Усмоний барчага икки қимматли насиҳатни айтиб ўтдилар. Улар: дуо ва шукр қилишдир. Бу гапларини баён қилишда Шайх ҳазратлари шариъат ва тариқат бир нарса экани, уларни бир-биридан айро ҳолда тасаввур қилиш катта хато эканини айтиб ўтдилар. Тариқат шариъат илмларининг амалий-ахлоқий қисми эканини, шариъатсиз тариқат, тариқатсиз шариъат бўлмаслигини тушунтириб бундай дедилар: “Амалсиз илм ўз эгасига бало ва уқубатдир. Илмсиз амал қилиш эса залолатдир”. Яна Шайх бундай дедилар: “Тариқатнинг бош вазифаси бандани ҳар бир ҳолатида Роббисига боғланиб туришни ўргатишдир. Бу эса мурид-талаба ва ҳар бир инсон доимий тарзда ҳар бир ишида Аллоҳ таолога дуо қилиши ва тинимсиз шукр қилишини талаб қилади. Бу нарсалар шариъатда мукаммал баён қилингандир. Жумладан,уйқуга кетишда дуо қилади, уйғонишда шукр қилади, уйдан чиқишда дуо қилади, ишлари битиб уйига киргач шукр қилиб дуо қилади, уловга минганда ва ундан тушганда ҳам шундай, ҳожатхонага киришда шайтоннинг ёмонлигидан, зараридан паноҳ сўрайди, чиқишда эса шукр қилади ва ҳоказо… Шайтон инсонни Роббисидан тўсишни аввало, уни дуо қилишдан тўсиш ва ношукрликка чорлаш билан бошлаб, бу мақсадига эришгач эса инсонни осонгина йўлдан оздиришини бир неча мисоллар билан тушунтириб бердилар ҳамда инсон ҳар бир ишида Аллоҳга дуо қилиб, ортидан шукр қилиши билан шайтоннинг макридан халос бўлишини уқтирдилар. Дуо ва шукр қилиш мусулмон умматининг энг асосий ва доимий вазифаси эканини уқтирдилар. “Ҳадис ва ислом тарихи фанлари” кафедраси мудири Б.Аъзамов 545