Бугун, 10 апрель куни Кувайтда 9-Халқаро Қуръон мусобақаси бошланади. Кувайт давлатининг Вақф ва Дин ишлари бўйича вазир ўринбосари Фарид Эмодийга кўра, мусобақа Амир Шайх Сабоҳ Ал-Аҳмад Ал-Жабир Ал-Сабоҳ ҳомийлигида ўтказилади. Вақф вазирлигининг Қуръон ва Дин ишлари бўйича котиби ёрдамчиси Доктор Валид Ал-Шуайб халқаро мусобақада 79 давлатдан келган 130 нафар даъвогар ғолиблик учун кураш олиб боришини айтди. Халқаро мусобақа мукофотини режалаш ва ривожлантириш қўмитаси раиси, Олий қўмита аъзоси Авад Нассир Ал-Кандари мукофот тўрт йўналиш, яъни, Қуръонни ҳифз йўналиши бўйича тажвид билан ўқиш, ўн марта ўқиш билан Қуръонни ёд олиш, Қуръон тиловати йўналиши ва Қуръони Каримни ёд олиш учун қўлланиладиган энг яхши техник лойиҳа учун берилишини айтди. “KUNA” ахборот агентлиги хабарига кўра, Қуръон мусобақаси мукофотларининг умумий миқдори 130 минг Кувайт динорини (433 минг АҚШ доллари) ташкил этади. Ундан аввал Кувайтнинг Адлия ва дин ишлари вазири Доктор Фаҳад Ал-Афаси халқаро мусобақадан кўзланган мақсад араб ва мусулмон давлатларида яшовчи Қуръони Каримни ёд олиш билан шуғулланганлар орасида ғолибларни аниқлаш, ёш авлодга Қуръон тиловати ва илмларини ўргатишда имомлар ролига эътиборни қаратиш, шунингдек, Қуръони Каримни ёд олувчиларни рағбатлантиришдан иборат эканини айтган эди. Ушбу мусобақада ўзбекистонлик Абдулазиз қори Раҳмонберди ҳамда Исмоил қори Қурбоновлар иштирок этадилар. ЎМИ матбуот хизмати 295
Соч инсон зотига берилган катта неъматлардан бири ҳисобланади. Бош ва қошдаги туклар эркакка ҳам, аёлга ҳам баробар зийнатдир. Сочнинг саломатлик учун ҳам фойдаси бисёр. У ёзда бош терисини қуёшдан келадиган ва тери учун ҳалокатли таъсирга эга бўлган ультрабинафша нурларидан ҳимоя қилса, қишнинг совуқ кунларида бошни совуқдан асрайди. Бугунги кунда турли-туман сабаб ва омиллар туфайли жумладан, атроф-муҳитнинг бузилиши, витамин етишмаслиги, кимёвий чиқиндилар таъсири, нотўғри овқатланиш, танада мавжуд бўлган паразитлар, доимий стресс, ирсий омиллар ва бошқа хил сабаблар туфайли кўплаб эркаклар ва баъзи аёллар соч тўкилиши ва калликдан азият чекмоқда. Сочнинг бошнинг маълум бир қисми ёки аксар қисми буткул кал бўлиб қоладиган даражада шиддат билан тўкилиши инсон руҳиятида салбий из қолдиради, уни ҳар хил асабий зўриқишларга дучор қилади. Шу билан бирга у инсоннинг ташқи кўринишига ҳам салбий таъсир кўрсатиб, уни хунуклаштиради. Замонавий тиббиётнинг тараққий этиши натижасида соч тўкилишини даволаб, калликка барҳам берадиган турли хил воситалар пайдо бўлди. Улардан бири бемор танасидаги сочдан холи бўлиб қолган жойларга жарроҳлик йўли билан соч экиш амалиётидир. Бунда беморнинг энса қисмидан керакли миқдорда соч илдизлари (пиёзчалари) олиниб, касалланган ҳудудга тегишли жарроҳлик усулида ўтқазилади. Хўш, бу ишнинг шаръий ҳукми нима? Жоизми, ножоизми? Жавоб шуки, соч тўкилиши ва калликни даволаш мақсадида соч эктириш жоиз. Мазкур амалиёт муваффақиятли амалга оширилса, бошнинг кал бўлиб қолган қисмида сочлар қайтадан ўсиб чиқади. Бинобарин, бу даволаш ва муолажа қилиш қабилидан бўлиб, асло Аллоҳ яратган шаклу шамоилни ўзгартириш бобига кирмайди. Балки, Аллоҳ яратган гўзал хилқатни аслига қайтариш ҳисобланади. “Дарҳақиқат, инсонни энг гўзал суратда (хушбичим қилиб) яратдик” (Тийн сураси, 4-оят). Саҳиҳайнда Бани Исроил қавмида яшаган уч нафар баданида айби бўлган кишилар ҳақида ибратли бир ривоят келтирилади. Улар мохов, кал ва кўзи ожиз кишилар бўлиб, Аллоҳ таоло уларни синаш мақсадида олдиларига инсон қиёфасидаги бир фариштани юборади. Фаришта юқоридаги мажруҳ кишиларнинг ҳар бирига йўлиқиб, нимани хоҳлашини сўрайди. Уларнинг ҳар бири одамларнинг улардан жирканишига сабаб бўлаётган ўзларидаги айбдан халос бўлиш истагида эканлигини билдиради. Фаришта уларнинг баданини масҳ қилганда улардаги хилқий айблар барҳам топади. Жумладан, калнинг баданини силаганда унинг каллиги йўқолиб, бир зумда чиройли соч ато этилади. Ривоятнинг мавзуимизга тааллуқли жойи шундаки, кал бўлиб қолган киши қайтадан соч ўстиришга ҳаракат қилиши ножоиз бўлганда фаришта бу ишни қилмаган бўларди. Агар бу иш ўтган қавмларда жоиз бўлиб, бизнинг умматга ножоиз бўлган тақдирда ҳам Набий алайҳиссалом шу ҳадисни айтган вақтларидаёқ буни баён қилган ва асло маъқулламаган бўлардилар. Зеро, “баённи эҳтиёж вақтидан кечиктириш жоиз эмаслиги” мўътазила мазҳабига хилоф ўлароқ жумҳур уламолар томонидан баён қилинган ва иттифоқ қилинган бир масаладир. Яъни, усулул фиқҳ уламоларига кўра, шариатни жорий қилувчи тараф (яъни Аллоҳ ва Унинг Расули) бирор масаланинг ҳукми ёки кайфиятини баён этмасдан туриб, ўша масаланинг кайфияти тақозо қилган ҳолат бўйича амал қилишни талаб қилмайди, чунки бу тоқатдан ташқари нарсани талаб қилиш бўлиб қолади ва бу эса динимиз моҳиятига зид бўлган ишдир. Ҳанафий мазҳаби усулул фиқҳ (фиқҳ асослари) мактабида машҳур бўлган шарҳут талвиҳ алат тавзиҳ китобида шундай дейилади: “وَلَا يَجُوزُ تَأْخِيرُ الْبَيَانِ عَنْ وَقْتِ الْحَاجَةِ ؛ لِأَنَّهُ تَكْلِيفٌ بِمَا لَا يُطَاقُ” Яъни, “тегишли ҳукм баёнини амал қилишга эҳтиёж туғилиш вақтидан кечиктириб юбориш мумкин эмас. Чунки, бу тоқатдан ташқари нарсага буюриш бўлиб қолади” (2-жилд: 412-саҳифа). Машҳур муҳаддислардан Абу...
Буюк бобомиз, саркарда, давлат арбоби, соҳибқирон Амир Темур таваллудинг 682 йиллиги муносабати билан Тошкент ислом институтининг 2-босқич талабалари “Темурийлар тарихи давлат музей”ига ташриф уюштирдилар. Ўзбекистон Республикаси Биринчи Президенти Ислом Каримов ташаббуслари билан 1996 йилда барпо этилган ушбу музей Тошкент шаҳрининг қоқ марказида, Амир Темур ҳиёбонинг ёнгинасида жойлашган. Музей экспозисиясидан ўрин олган экспонатларни қизиқиш билан томоша қилдик. Кўрганларимдан завқландим. Биз қудратли давлатнинг, буюк аждодларнинг авлодлари эканлигимдан фахрландим. Мен ҳам келажакда етук шахс бўлишни ўз олдимга улкан мақсад қилиб олганман. Мана шу мақсадга эришиш учун астойдил интиламан, – дейди 2-курс талабаси Нейматов Муҳаммад Юсуф. Музейнинг кўргазмалар залидаги миниатюра услубида яратилган деворий суратни кўриб, мен тарихимизнинг узоқ ўтмишини ўқигандай бўлдим. Уч қисмдан иборат ушбу тасвирларда Темур бобомизнинг Ватан равнақи йўлида кўрсатган жасоратлари ўз ифодасини топган. Шундай экан биз ёшлар – мана шундай аждодларимиз қолдирган меросини асраб авайлашимиз керак – дейди, 2-курс талабаси Бобораҳимов Зикриё. Музейга қилинган экскурсия давомида талабаларга музейда сақланаётган 10-14 асрларда Темурийлар сулоласига оид бўлган бир қанча осори-атиқалар ва Амир Темур томонидан Самарқанд шаҳрига олиб келинган ва ҳозирда ушбу музейда сақланаётган “Усмон Мусҳафи” китоби нинг нусхаси кўрсатилди. Талабалар музейда Темурийлар сулоласига тегишли сопол буюмлар, кўзалар, қозонлар, ўша даврдаги қурол-аслаҳалар, от абзарлари, кийим-кечаклар, кандакорлик намуналари, Темурийлар сулоласига ишланган турли хил миниатюралар ва бошқалар билан яқиндан танишишди. Шунингдек, музейда сақланаётган бошқа қадимий китобларни томоша қилишди. Булардан “Темур тузуклари”, Шарафиддин Али Яздийнинг “Зафарнома”, Мирзо Улуғбекнинг “Зижи Курагоний” каби асарларнинг асл нусхалари билан танишиб чиқишди. Шунингдек, талабаларга Темур ва Темурийларнинг Ўрта Осиё маданияти ва ҳатто жаҳон маданиятига қўшган ҳиссаси ҳақида ҳикоя қилиб берилди. Хусусан, Темурнинг мардликлиги, адолатлилиги ҳамда ҳорижий мамлакатлар билан олиб борган сиёсати талабаларда янада фаҳр ҳиссини уйғотди. Талабалар ушбу музейда ўзларига керакли бўлган маълумотларни олишди. Маънавият, маърифат ва иқтидорли талабалар билан ишлаш бўлими бошлиғи Ўткир СОБИРОВ 457
