Яъни уларга қонуний ишлаш талаби қўйилиши билан бирга инсон сифатида тўғри ишлаш кераклигини тушунтирилган, ҳатто диний асосларни келтириб, ҳалол бўлиш, ҳаромдан ҳазар қилиш уқдирилган. Бироқ, улар ўз нафси йўлида электрон тизимларни чалғитишга уринмоқда… Аввал хабар берганимиздек, Адлия вазирлигида адлия идораларида ўтган йилда амалга оширилган ишлар таҳлилига бағишланган кенгайтирилган ҳайъат йиғилиши бўлиб ўтди. Видеоконференцалоқа тизими орқали тадбирда тизимнинг барча масъуллари иштирок этди. Йиғилишда адлия идораларига йўлланган 46 мингдан ортиқ мурожаатнинг 90 фоизи ҳал этилгани, кўрилган таъсир чоралари натижасида 7,5 мингга яқин шахс маъмурий, 10мингдан ортиқ шахс интизомий жавобгарликка тортилгани, тақдимномаларга асосан мансабдор шахсларнинг ноқонуний 181 ҳужжати ижроси тўхтатилиб, 2 минг 800 дан ортиғи бекор қилингани қайд этилди. Аҳолининг ҳуқуқий онгини ошириш бўйича 369 мингдан ортиқ тарғибот тадбирлари ўтказилган. Давлат хизматлари марказлари томонидан аҳолига 13 миллиондан ортиқ хизмат кўрсатилган. Танқидий таҳлиллар жараёнида эса яна нотариуслар муҳокама марказида бўлди. Маълумки, вазирлик раҳбарияти мана учинчи йилдирки ушбу тизимни коррупциялашган ходимлардан тозалаш бўйича зарур чораларни амалга оширмоқда. Боиси одамларнинг энг кўп иши тушадиган нотариуслар нотариал ҳаракатларни амалга ошириш жараёнида мижозлардан ортиқча пул ундириш, таъмагирлик қилиш каби қўпол хато ва камчиликларга йўл қўйиб келган. Айнан шундай ҳолатларга барҳам бериш, тизимни тартибга солишга қаратилган кенг кўламли чоралар натижасида бугунги кунда аҳолига сифатли хизмат кўрсатиш кўлами ортяпди. “Нотариус” электрон тизими ишга туширилиб,электрон навбат олиш, нотариал ҳаракат учун ундирилган давлат божи ва бошқа йиғимлар қонуний бўлиши учун “SMS-хабарнома” хизмати ҳам йўлга қўйилган. Кўп ҳолларда коррупцияга ходимлар маоши камлиги рўкач қилингани учун тизим ходимларининг маошлари ҳам оширилган. Бир қарашда уларга ноқонуний қилмишлар учун имкон қолдирилмаган. Бироқ, ўрганган кўнгил ўртанса қўймас, деганларидек, мижозлардан ортиқча пул ундиришга бўлган “иштиёқ” айрим нотарусларда ҳамон барҳам топмаган. Энг ёмони, нотариусларнинг хатоларига адлия бўлими, бошқармалари раҳбарлари кўз юммоқда. Мисол учун “ишонч телефони”га фуқаро Ҳасанов Яшнобод тумани 7-сон давлат нотариал идораси Усмонова томонидан уй-жой олди-сотти шартномасини расмийлаштириш пайтида 178 минг сўм ориқча олганидан норози бўлиб, мурожаат қилган. Ушбу ҳолат Тошкент шаҳар адлия бошқармаси томонидан кўриб чиқилиб, ориқча ундирилган пул фуқарога қайтарилган бўлса-да, нотариуснинг жавобгарлик масаласи ҳал этилмаган. Адлия вазири Русланбек Давлетов ушбу ҳолатга баҳо берар экан, нега бундай бўлди, шунча имкониятларга қарамай ортиқча пул олиб, бировнинг чўнтагига кўз олайтираётган ходимни ҳайдаш керак, деб қайд этди. – Адлиянинг оғриқли нуқтаси бўлган нотариуслар билан уч йилдан бери турлича усулда гаплашдик, – деди Р.Давлетов. – Уларга қонуний ишлаш талабини қўйиш билан бирга, инсон сифатида тўғри ишлаш кераклигини тушунтиришга ҳам кўп бор уриндик. Ҳатто диний асосларни келтириб, ҳалол бўлиш, ҳаромдан ҳазар қилишни уқдирдик. Шунга қарамай, хулоса қилмайдиган, уялмайдиган нотариуслар, афсуски, ҳамон мавжуд. Нотариуснинг амалга ошираёган ҳаракатлари яратилган шаффоф тизим орқали кўз олдимизда намоён бўлиб турибди. Уларнинг айримлари эса бу тизимни алдашга, уни айланиб ўтишга уринаётганини асло кечириб бўлмайди. “SMS-хабарнома” хизмати орқали нотариус амалга оширган ҳаракат учун удирилган пул миқдори ҳақида мижозга хабар келади. Демак, базага мижознинг телефон рақамини киритиш шарт. Бироқ, айрим нотариуслар электрон тизимни чалғитиш учун базага мижознинг эмас, балки ўзлари билан бирга ишлайдиган бошқа ходимларнинг телефон рақамларини киритиб келган. Бундай ҳолда мижоз қонуний ундирилган сумма миқдоридан бехабар қолади ва бу нотарусга мижоздан ортиқча пул олишга шароит яратади. Ўрганишлар давомида 21 ҳолатда нотариуслар шундай усулдан фойдаланган ва одамлардан ўз манфаати...

Сўнгги йилларда Миср Араб Республикаси ва мамлакатмиз ўртасида динимизнинг бағрикенглик тамойилларини, маърифий қадриятларини тарғиб этиш, унинг инсонпарварлик моҳиятини сақлаш, диний-маънавий меросни тадқиқ этиш борасида  кенг кўламли ишлар амалга оширилмоқда. Шунга кўра Ҳадис илми мактабида талабаларнинг илмий савияси ва малака даражаларини ал-Азҳар университети талабалари савиясига тенглаштириш мақадида Мисрнинг ал-Азҳар университети жалб этилган икки нафар профессор ўқитувчилар бугунги кунда мактабда самарали меҳнат қилмоқда. Олий мактаб талабалари учун замонавий ахборот технологиялари ёрдамида мутахассилиги бўйича мустақил таълим олишига барча шароитларни яратиб берилган. Бу эса дунёнинг барча олий таълим муассасалари, хусусан ал-Азҳар университетида мавжуд бўлгани каби ўқув жараёнларни оид амалга оширилаётган янгиликларни мунтазам кузатиб боришга ёрдам беради. Дарс  ва тўгарак машғулотлари ал-Азҳар университетининг услубига мувофиқ ташкил этилмоқда. Мактаб ректори Олимхон Юсупов бошчилигидаги махсус комиссия имтиҳон жараёнларини назорат қилиб бормоқда ва якуний назорат синовлари ҳафтаси бошланишидан аввал мактаб раҳбарияти ўқитувчилар учун имтиҳон талаблари, талабаларнинг ўзлаштиришини баҳолаш тизимини бўйича мажлис ўтказди. Ўқув йилининг биринчи ярим йиллиги бўйича фанлардан якуний назорат синовлари тўлиқ араб тилида бўлиб ўтмоқда. Бу эса мактаб ва ал-Азҳар университети ўртасидаги ҳамкорликни янада ривожлантиришга хизмат қилади. Бугунгача ўтказилган имтиҳон натижалари шуни кўрсатмоқдаки, талабаларнинг билим даражаси 90% дан юқори кўрсаткичда. Энг муҳими Ҳадис илми мактаби ўқитувчилари талабаларнинг билими ва малака даражаларини ошириш ва ушбу таълим даргоҳини келажакда энг юқори натижаларга эришиши учун барча имкониятларини ишга солмоқда. Ал-Азҳар университети ҳамда Ҳадис илми мактаби прфессори, Араб филологияси фанлари доктори Али Саад Али Саад. Араб тилидан Мактаб 1 курс талабаси И.Иброҳимов таржима қилди   728

Ўзбекистон Республикаси Президенти ташаббуси билан 2017 йилда ташкил этилган Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази томонидан ўтган қисқа давр мобайнида буюк алломаларимиз меросини ўрганиш, кенг тарғиб этиш, нуфузли халқаро марказлар билан ҳамкорликни йўлга қўйиш бўйича тизимли чора-тадбирлар амалга оширилмоқда. Жумладан, бугунги кунгача дунёнинг 24 та етакчи ислом тадқиқот марказлари, университетлар билан ҳамкорликка оид меморандумлар имзоланди. Ана шу халқаро ҳамкорлик алоқаларининг самараси ўлароқ, жорий йил январь ойида Буюк Британиянинг “Ал-Фурқон” фонди дунё кутубхоналарида сақланаётган нодир қўлёзма асарларнинг каталоглари ва бошқа манбалардан иборат юзга яқин китоблар тўпламини Марказга ҳадя қилди. Улар орасида дунё фондларида сақланаётган араб, турк, форс тилларидаги нодир қўлёзмалар, каталоглар, шунингдек, қўлёзмаларни таҳқиқ ва таҳрир қилишга оид асарлар, ислом илмига доир китоблар мавжуд. Анжуманда Буюк Британиядан келтирилган каталогларнинг нодир қўлёзма манбааларни тадқиқ этишдаги аҳамияти, Марказнинг ўтган давр мобайнида амалга оширган ишлари ва истиқболдаги режалари ҳақида сўз юритилди. Шунингдек, Марказ Туркиянинг нуфузли университетлари билан ҳам илмий ҳамкорликни амалга оширмоқда. Ҳар икки давлат ёш олимларининг ўзаро тажриба алмашиши йўлга қўйилиб, халқаро илмий-амалий семинарларда иштирок этиб келмоқда. Ана шу ҳамкорликнинг амалий ифодаси сифатида Туркиянинг Мармара университети Илоҳиёт факультети томонидан Марказга Имом Мотуридийнинг 18 жилдлик “Таъвилотул Қуръон” асари тақдим этилди. Тадбир доирасида мазкур китобларнинг ҳам тақдимоти ўтказилиб, иштирокчиларга яқиндан таништирилди. Маълумот ўрнида айтиш жоизки, айни вақтда Марказ илмий ходимлари томонидан Имом Мотуридийнинг асарларини ўзбек тилига таржима қилиш ишлари жадал олиб борилмоқда. Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази Матбуот хизмати 573

Дин иши ҳассос масала саналади. Унга аҳл бўлмай, илмсиз равишда бир оғиз сўз айтмоққа ҳеч кимнинг ҳаққи йўқдир. Мана шу қоида бузилди турли кўнгилсизликлар бошланади. Ҳар бир инсон ўз ҳаддини билиб яшаган вақтлар тарихга зарҳал ҳарфлар билан муҳрлангани ҳеч кимга сир эмас. Кейинги вақтларда диний масалаларга енгил қараш эътибориданми уларни мустақил ўрганиб, ҳаммани ташвишга солаётган, ихтилофга сабаб бўлаётган ҳолатлар киши дилини хира қилмоқда. Ана шундай масалалардан баъзилари: оминни жаҳрий айтиш,  намозда оёқларни кериб туриш, қиём қўлни кўкси устига қўйиш, имом билан бирга Фотиҳа сурасини ўқиш ва ҳаказолар. Мана шу шахслар айтиб ўтганимиздек динни ҳадислардан ўрганиш кераклигини даъво қилиб, раҳмат ҳисобланган мазҳаблар ўртасидаги фуруъий масалаларни рўкач қилиб, ўзларини ҳам ўзгаларни ҳам аташтирмоқдалар. Бугун биз ўрганмоқчи бўлган ҳукм намозда қўлни қўйиш масаласидир. Олдиндан айтиб қўяйлик Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан бу борада турли ривоятлар келган. Одатда у зот ибодатларни таълим бераётганларида эркак ва аёлларнинг ажратмай амал қилганлар. Илло, истисно ҳолларда бундай бўлмаган. Бу ҳадисларни чуқур ўрганган мужтаҳид олимлар эркакларга хушуга муносиб ҳолат киндик ости, аёлларга эса сатри аврат маъносида кўкрак усти дея ҳадисларда келган турли ривоятларни мувофиқлаштирдилар. عَنْ أَبِي جُحَيْفَةَ أَنَّ عَلِيًّا رَضِيَ اللهُ عَنْهُ قَالَ: مِنْ السُّنَّةِ وَضْعُ الْكَفِّ عَلَى الْكَفِّ فِي الصَّلاةِ تَحْتَ السُّرَّةِ. رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ وَأَحْمَدُ وَالدَّارَقُطْنِيُّ. Абу Жуҳайфадан ривоят қилинади. Али розияллоҳу анҳу айтади: “Намозда киндик остига кафтни кафт устига қўйиш суннатдир”. Абу Довуд, Аҳмад ва Дорақутний ривоят қилган. عَنْ أَبِي وَائِلٍ قَالَ: قَالَ أَبُو هُرَيْرَةَ: أَخْذُ الأَكُفِّ عَلَى الأَكُفِّ فِي الصَّلاةِ تَحْتَ السُّرَّةِ. رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ. Абу Воил Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилади: “Намозда кафтларни кафтлар устига, киндик остида ушлаб турилади”. Абу Довуд ривояти. Ривоятлар заиф бўлсада бир-бирини қувватлаб ҳасан лиғойриҳи даражасига кўтарилади ва ҳужжат сифатида қабул қилинади. Мусталоҳул ҳадис илмидан воқиф бўлганлар буни жуда яхши билади. Аллома Саҳаранпурий раҳматуллоҳи алайҳ ўзининг «Базлул мажҳуд шарҳу сунани Аби Давуд» китобида шундай дейди: (Намозда қўл қўйиш масаласида тўрт мазҳаб) уч йўлга-мазҳабга чекланган. Биринчи мазҳаб: киндик ости, иккинчи мазҳаб кўкрак ости, киндик усти, учунчи мазҳаб ирсол-икки ёнга ташлаб туриш. Балки қўл боғлаш икки кўриниш: кўкрак ости ва киндик остига чекланади. Қўлни кўкрак устига қўйишни айтган бирорта мусулмонлар мазҳаби йўқ. Қўлни кўкрак устига қўйиш ҳақидаги гап мусулмонлар мазҳабидан ташқари ва уларнинг келишилган ижмосини бузишликдир. Зафар Аҳмад Усмоний раҳматуллоҳи алайҳ “Эълолус сунан” китобида юқоридаги ҳадисларни келтириб, унга қуйидагича изоҳлайди: “Абу Ҳанифа раҳматуллоҳи алайҳ икки қўлни киндик остига қўяди, деган. Молик ва Шофеъий раҳматуллоҳи алайҳлар икки қўлни кўкрак остига,  киндик устига қўяди, деганлар. Аҳмад раҳматуллоҳи алайҳдан уч хил ривоят бор. Уларнинг энг машҳури ҳанафий мазҳаби кабидир…”. Энг қизиғи, эркаклар учун икки қўлни кўкрак устига қўйиш ҳақида Ибнул Қаййим ва Ибн Ҳазм раҳматуллоҳ алайҳлардан ривоятлар бор. Ибнул Қаййим раҳматуллоҳи алайҳ «Бадоиъул фавоид» китобида айтади: «Икки қўлини кўкси устига қўймоғи макруҳ бўлади». Ибн Ҳазм раҳматуллоҳи алайҳ икки қўлни қўйиш ҳақида ҳадисларни ривоят қилиб, уларни кўкрак устига қўйишни зикр қилмаган. Масаланинг фиқҳий ҳукми. Мўътабар китоблардан саналган  «Мухтасарул виқоя»да қиёмда қўл тутиш борасида шундай дейилади: ويضع يمينه على شماله تحت سرّته فى كلّ قيام فيه ذكر مسنون ويرسل فى قومة الركوع وبين تكبيرات العيدين “Суннат қилинган зикр мавжуд бўлган ҳар бир қиёмда киндик остига ўнг қўлини чап қўлининг устига қўйиб...

Muslim.uz сайти ижодкорлари томонидан ҳар бир мўмин-мусулмон киши билиши ва эътиқод қилиши лозим бўлган илм – ақида илмини ақоидга оид мўътабар манбалар асосида тушунарли қилиб, овозли шаклда баён этишни режалаштирилди. Аллоҳ таборака ва таоло ушбу хайрли ишни муваффақиятли ва мўмин-мусулмонларимиз учун манфаатли қилсин. 731