Жорий йилнинг 23-24 октябрь кунлари Уфа шаҳрида Россия марказий мусулмонлар диний идорасининг 230 йиллик юбилейига бағишланган «XXI аср таълим соҳасида ислом қадриятлари» деб номланган XI Халқаро илмий-амалий конференция бўлиб ўтди.Анжуманда Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институти ректори Уйғун Ғафуров «Экстремистик ғоялар тарқалишига қарши курашда маърифий исломнинг ўрни (Ўзбекистон тажрибаси)» мавзусида маъруза билан иштирок этди.Россия мусулмонлари марказий диний идорасининг Росссия ислом университети ва М.Акмулла номидаги Бошқирдистон давлат педагогик университети ташкилотчилигида ўн бир йилдан буён узлуксиз ўтказиб келинаётган навбатдаги халқаро илмий-амалий анжуманда Россия Федерациянинг турли субъектларида фаолият кўрсатаётган мусулмонлар диний ташкилотлари, ислом таълим муассасалари раҳбарлари, дин соҳасидаги мутахассислар, Рус православ черкови, яҳудийлар жамоалари раҳбарлари билан бир қаторда Туркия, Миср, Иордания, Тунис, Миср, Қозоғистон, Қирғизистон, Тожикистон,  Испания, Грузия каби мамлакатларнинг дин ва диний таълим масалалари бўйича эксперт-мутахассислари иштирок этдилар.Анжуман иши асосан 5 мавзуга йўналишида олиб борилди:   Россияда ислом тарихи. Россия мусулмонлари марказий диний бошқармасининг 230 йиллиги. Россияда теология ва ислом таълим тизими: анъаналар, янгиликлар ва истиқбол режалар. Ислом ахлоқи: анъанавий қадриятлар ҳамда уларнинг Россия кўпмаданиятлилик муҳитида татбиқ этилиши. Россия ва дунёда давлат ва дин муносабатлари: ислом жиҳати. Ёшлар тарбияси ҳамда экстремизм ва асоциал (ғайриижтимоий) ҳолатлар олдини олишда исломий таълимнинг роли. 378

Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институтида 2018 йил 24 октябрь куни “Тиллар” кафедраси ўқитувчиси Ғиёсиддин Баратовнинг 4-курс талабаларига “Балоғат” фанидан “Фасл ва васл” мавзусида очиқ дарси бўлиб ўтди. Ўқитувчи дарсга оид тақдимот слайдини интерактив доска орқали намойиш қилиб, янги мавзуни мисоллар орқали тушунтириб берди, сўнг талабалар томонидан берилган саволларига ҳам батафсил жавоб берди. Очиқ дарсда Тиллар кафедрасидан Акмал Мирҳамидов, Козимхон Асроров, Ҳадис ва ислом тарихи фанлари кафедрасидан Мўминжон Сайидалиев, Баҳодир Аъзамов, Пўлатхон Каттаев, Ақоид ва фиқҳий фанлар кафедрасидан Сайқал Аҳмедов, Таҳфизул Қуръон кафедрасидан Жаҳонгир Неъматов каби ўқитувчилар иштирок этиб, дарс жараёнини таҳлил қилдилар. «Тиллар» кафедраси   370

Доно халқимиз “Тарихсиз келажак бўлмайди” дейди. Ҳақиқатан ҳам мозийга қайтиб иш кўрмоқ хайрли эрур. Чунки инсон ўз тарихини, ота-боболари эришган ютуқ-камчиликларини ўрганар экан ўзига зарур хулосаларни чиқаради, улар забт этган марраларданда юқори чўққиларни эгаллашга, уларнинг хатоларини қайта такрорламасликка ҳаракат қилади. Шунинг учун тарихни ўрганиш, хусусан, ислом тарихини билишнинг аҳамияти катта. 2018 йил 25-октаябр куни Тошкент ислом институти 3-А  гуруҳ талабалари устоз Пўлатхон Каттаев бошчилигида “Усмон розияллоҳу анҳу даврида олиб борилган ишлар” мавзусида Ислом тарихи дарсини “Ҳазрати Имом” мажмуасида жойлашган “Мўйи Муборак” меъморий ёдгорлиги биносида ўтди. Дарс жараёнида бино ичидаги “Усмон мусҳафи”нинг жамланиши, унинг нусҳаларининг сони, бизгача етиб келган нусхаси ҳақида маълумотлар берилди. Дарс мобайнида Усмон Мусҳафи 1989-йил 14-мартда Ўрт Осиё ва Қозоғистон диний назорати кутубхонасига олиб келингани ҳақида ва ҳозирда Мўйи Муборак музейида 47 тилдаги Қуръони карим сақланаётгани ҳақида маълумотлар берилди. Таржималар ичида Ўрта Осиё халқларининг тилларидаги таржима нусҳалари мавжуд. Ҳадис ва ислом тарихи кафедраси ўқитувчиси Пўлатхон Каттаев 379

Бугун «Ўзбекистон Республикасининг Давлат тили тўғрисида»ги қонун қабул қилинганига 29 йил тўлди. Ўзбекистон мустақилликка эришиш остонасида мамлакатимиз Биринчи Президенти Ислом Каримов ташаббуси ва раҳнамолигида давлат тилига ҳуқуқий мақом бериш масаласи кун тартибига қўйилди ва 1989 йил 21 октябрь куни «Ўзбекистон Республикасининг Давлат тили тўғрисида»ги алоҳида қонуни қабул қилинди. Ҳар йили 21 октябрь юртимизда ўзбек тилига давлат тили мақоми берилган кун сифатида кенг нишонланади. Бу йил ҳам турли жамоат ва таълим муассасаларида, тегишлича тадбирлар ўтказилмоқда. Шунга асосан 24 октябрь куни Тошкент ислом институтида “Тил – миллат ғурури” мавзусида маънавий-маърифий тадбир ўтказилди. Тадбирда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари И.Иномов, ЎМИ таълим ва кадрлар тайёрлаш бўлими мутахассиси С.Шерҳонов, Халқаро “Олтин мерос” хайрия жамоат фонди раиси, таниқли шоир ва журналист Амирқул Карим, Республика маънавият ва маърифат маркази бош мутахассиси К.Султонов, Тошкент ислом институти проректори Ж.Мелиқўзиев, “Ижтимоий” фанлар кафедраси профессори Н.Жабборов, “Тиллар” кафедраси мудири Ш.Чўлпонов, “Ҳадис ва ислом тарихи” кафедраси мудири Б.Азамов, “Маънавият, маърифат ва иқтидорли талабалар билан ишлаш бўлими бошлиғи Ў.Собиров ҳамда институтнинг устоз-ходимлари ва 75 нафар 1-2 курс талабалари иштирок этди. Тадбир Қуръони карим тиловати билан бошланиб, савоби ўтганларнинг руҳониятларига бағишланди. Тадбирда сўзга чиққанлар 1989 йилнинг 21 октябрида ўзбек тилига Давлат тили мақоми берилиши том маънодаги жасорат ва истиқлол сари қўйилган илк қадам сифатида улкан аҳамиятга эга эканлиги, она тилнинг бетакрор жозибаси ҳамда дунё миқиёсида тутган ўрни ҳақида фикр билдириб ўтдилар. Шунингдек тадбирда 2-курс талабалари томонидан “Ўзбек тилим – миллатим ғурури” мавзусида саҳна кўринишини намойиш этилди. Унда 1980 йиллар акс эттирилган бўлиб, ўша даврда ўзбек тилига бўлган салбий муносабат томошабинлар учун муҳим ва қизиқарли маълумот сифатида гавдалантирилди. Мазкур кун муносабати билан “Тиллар” кафедраси томонидан 21-октябрь куни талабалар ўртасида ўзбек тилида “Шеърлар” танлови эълон қилинган бўлиб, танлов ғолиблари 24 октябрь тадбир жараёнида жумладан, 1-ўрин 4-курс талабаси Ш.Халилов ва 2-ўрин 3-курс талабаси Ш.Акбаровлар кафедра томонидан муносиб тақдирланди. Тошкент ислом институти Маънавият, маърифат ва иқтидорли талабалар билан ишлаш бўлими 366

Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институтида 2018 йил 23октябрькуни “Ҳадис ва ислом тарихи фанлари” кафедраси ўқитувчиси Тошпўлатов Абдурасул домланинг 4-Д гуруҳга “Мазҳаблар тарихи” фанидан “Мўътазила фирқаси” мавзуида очиқ дарси бўлиб ўтди. Тошпўлатов Абдурасул домла талабаларга ўтган мавзулари айни бугунги кундаги долзарб мавзулардан бири бўлиб, уни талабаларга кенг ва батафсил етказиб берди. Ислом динида дастлаб пайдо бўлган фитналар ва улар ортидан юзага келган турли оқимлар ҳақида гапирар экан, у фирқалардини исломнинг асл моҳиятини тушунмасдан залолатга кетиб қолганлигига урғу берди. Бугунги кунда ислом шариатини ўз қаричлари билан ўлчаб, шу ўлчовлари асосида яшаётган кишилар ҳам, албатта, хатога йўл қўйишлари муқаррарлиги ҳақида талабаларга тушунтириб ўтди. Устоз талабаларга мўътазила эътиқодининг нақадар бузуқлиги ҳақида гапирар экан, ҳозирда ҳам мусулмонлар орасида фитна тарқатиб юрган мўътазила каби фирқалардан эҳтиёт бўлиш ҳақида таъкидлаб ўтди. Ўтилган мавзу ўта аҳамиятли ва долзарб аҳамиятга эга. Талабаларга мусулмонлар ҳеч қандай фитнага аралашмаслик кераклиги уқтирилди. Мавзуни тушунтириш жараёнида жамиятда учраб турган ҳаётий мисоллар келтирди. Шу билан бирга талабаларнинг мавзуга оид саволларига ҳам батафсил жавоб берди. Ўқитувчи очиқ дарсда педагогик усуллардан фойдаланиб, дарсни самарали ташкил қила олди ва қўйилган мақсадга эришди. Мазкур очиқ дарсга “Ҳадис ва ислом тарихи фанлари” кафедраси мудири Б.Азамов, кафедранинг катта ўқитувчилари Ф.Маманосиров, О.Ҳошимов, Р.Махсумхонов, “Ақоид ва фиқҳий фанлар” кафедраси ўқитувчиси С.Жўраев, ўқув-услубий ишлари бўлим бошлиғи Ё.Бухарбаев қатнашиб, таҳлил қилишди ва уни юқори баҳолашди. “Ҳадис ва ислом тарихи фанлари”кафедраси кабинет мудири Ю.Абдураҳимов 419