Шис алайҳиссалом вафотидан кейин Aнуш исмли инсон одамларга ҳукмдорлик қила бошлади. У отасидан олган барча аҳдларни бажо келтириб, адолатли ҳукмронлик қилди. Унинг Кайнан исмли ўғли бор эди ва отаси вафотидан кейин у ҳам ҳокимиятни ўз қўлига олди. Унга ўлим яқинлашганда, у ўғли Махлаилни чақирди ва унга қавмга раҳбарлик қилишни буюрди. Маҳлаил ўғли Ярдни ўзидан кейин одамларга бош қилиб қолдирди ва Ярд туғилган ўғил фарзандига Идрис деб исм қўйди. Аллоҳ таолонинг иноятига кўра Одам алайҳиссаломдан келаётган пайғамбарлик мақоми Идрисга берилди. Идрис бутларга сиғинадиган Қобил авлодларини ягона Aллоҳга иймон келтиришга чақирди. Идрис алайҳиссалом одамларни яхшиликка буюриб, ёмонликдан қайтарар, ибодат қилишга кўп вақт сарфлар ҳамда одил ва солиҳ инсон эди. Унга ўттизта саҳифа юборилди. Унинг исми ҳам бошқа пайғамбарлар орасида Қуръонда қайд этилган. Бир гал Аллоҳнинг иродаси билан Идрис алайҳиссалом ҳузурига ўлим фариштаси келди. Идрис нотаниш одамни кўриб, ундан: «Сиз кимсиз?» – деб сўради. Фаришта: «Мен Aзроилман, Аллоҳнинг изни билан сизни зиёрат қилишга келган ўлим фариштасиман», деди. Шунда Идрис: “Aгар сен Aзроил бўлсанг, тезда жонимни ол!”, деди. Фаришта Идрисга, ҳозирча сизни жонингизни олиш учун Аллоҳдан рухсат йўқ деган эди, Aллоҳдан ваҳий юборилди. Ва ўша пайтда Aзроил алайҳиссалом Идрис алайҳиссаломнинг жонини олди. Aммо у ўлим “шарбати”ни тотгандан сўнг, Aллоҳ руҳни танага қайтаришни буюрди ва Идрис алайҳиссалом тирилди. Шундан сўнг у дўзахни кўришни Аллоҳдан сўради. Аллоҳнинг изни билан Aзроил алайҳиссалом уни жаҳаннам фариштаси Моликнинг ҳузурига олиб борди. У Aллоҳнинг амри билан Идрис алайҳиссаломни дўзах остонасига олиб келди. Жаҳаннам ичидаги азобни кўриб, Идрис алайҳиссалом ҳушидан кетдилар. Aзроил алайҳиссалом уни олдинги жойига қайтариб олиб бордилар. Шундан сўнг, Идрис алайҳиссалом овқат, ичимлик ва уйқуни тарк этиб, ўзини бутунлай Aллоҳнинг ибодати ва хизматига бағишлади. Унинг ўлими яқинлашганда, у халқ раҳбарлигини ўғли Мутавшалага ишониб топширди ва унга умрининг охиригача ибодат қилишни буюрди ва саҳифаларни берди. Шундан сўнг, у меҳробига бориб Aллоҳдан жаннатни кўришга ижозат беришини сўради. Aллоҳ жаннат фариштаси Идрис алайҳиссаломни олиб боришни ва унга жаннатни кўрсатишни буюрди. Фаришта Aллоҳнинг буйруғига кўра, Идрис алайҳиссалом осмонга кўтарилди ҳамда уни Жаннатга олиб кирди ва у барча самовий баракаларни кўрди. Унга жаннатда бир оз дам берилгач, жаннатдан чиқиб кетиш вақти келгани айтилади. Идрис алайҳиссалом Аллоҳнинг: “Ҳар бир жон ўлимни тотувчидир”, деган сўзларига ишора қилиб, у аллақачон ўлимни татиб кўрганлигини ва жаннатни тарк этгиси келмаётганини айтди. Унга жавобан: “Сиздан у (жаҳаннам)га яқинлашувчи бўлмаган ҳеч ким йўқ”. деди. Шунда Идрис алайҳиссалом қуйидаги оятни ўқидилар: “Улар у (жаннат)да абадий қолурлар”. Бу савол-жавобни гувоҳи бўлиб турган Aллоҳ таоло Идриснинг жавобидан рози бўлиб унинг хоҳишини рўёбга чиқарди ва унга жаннатда абадий қолишни буюрди. Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссалом Меърож воқеасида осмоннинг тўртинчи қаватида Идрис алайҳиссаломни кўрадилар (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти). Идрис алайҳиссалом астрономия ва арифметика билимларига эга эди. У одамларга қалам билан ёзишни ўргатди. Бундан ташқари, ўша давр одамлари кийим тикишни билишмас эди. У маълум бир ҳақ эвазига одамларга кийим тикиб бериб тирикчилик қилар эди. Интернет материаллари асосида ” Ҳадис ва ислом тарихи фанлари” кафедраси ўқитувчиси  Пўлатхон Каттаев тайёрлади 3 811

Қуръони карим Аллоҳ таоло ҳузуридан нозил бўлган илоҳий китоб бўлиб, у нафақат мўминлар учун дастури амал, балки мусулмон инсоннинг саломатлиги учун ҳам ниҳоятда фойдалидир. Қуръоннинг инсондаги дардларга шифо бўлиши Исро сурасининг 82-оятида ўз тасдиғини топган: “(Биз) Қуръондан мўминлар учун шифо ва раҳмат бўлган (оят)ларни нозил қилурмиз. (Лекин бу оятлар) золим (кофир)ларга фақат зиённи орттирур”. Ояти каримадаги “шифо” сўзи наинки жисмоний касалликлар, шунингдек қалб касалликлари шифосини ҳам ўз ичига олади. Қуръони каримда шундай оятлар борки, улар тушкунликка тушган ёки ғам-ташвиши бор, безовта инсонларга хослаб тиловат қилинса, қалбга ва руҳга сакинат беради, хотиржамлик бағишлайди. Ўтган асрнинг муаззам шайхларидан бири, машҳур муфассир Шайх Мутавалли Шаъровий ҳазратлари шундай ҳикоя қиладилар: “Бир куни мен фарзанд дунёга келтирган бир қариндошимни зиёрат этиш мақсадида шифохонага бордим. Унинг нафас олиши оғирлашган, ҳеч ким билан кўришишни ҳам, гаплашишни ҳам истамас эди. Уни бу ҳолатда кўрганимдан сўнг унинг олдида ўтириб сокинлик берувчи оятларини ўқидим. Тиловат қилганимдан сўнг Аллоҳнинг иродаси билан у ухлаб қолди (ҳолбуки у бир неча кундан буён уйқусида бехаловат ва бедор эди)”. Шундан сўнг шайх уйларига қайтадилар. Тонг отмасиданоқ ўша хоним шайхга қўнғироқ қилди ва: “Худо ҳаққи, сиз менга нима қилдингиз? Мен кеча худди бўшаштирувчи укол қилингандек хотиржам ухладим. Уйғониб, боламни қўлимга олдим, аҳволим яхшиланди, нима деб ўйлайсиз, бунинг сабаби нима?”, деди. Аёлнинг дарддан халос бўлиш сабаби – Аллоҳнинг изни билан сокинлик берувчи оятлари унга тиловат қилиниши эди. Сокинлик (хотиржамлик) берувчи оятлар қандай оятлар? Нима учун айнан “сакинат” (сокинлик) деб номланган? Сакинат (сокинлик) бу Аллоҳ таоло бандаларининг қалбига соладиган хотиржамлик туйғусидир. У шундай кучки, қўрқинчли онларда ҳам қалбни бир маромда ушлаб туради, у туфайли қийинчиликлар унга таъсир қилмайди, балки ишончи янада ортади. Набий (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ўзларининг ғордаги йўлдошлари бўлмиш Абу Бакр Сиддиқ (розияллоҳу анҳу) билан ғорда бўлган вақтларида, душман уларга шу даражада яқин келадики, агар оёқ остиларига қараганларида, албатта уларни кўрар эдилар. Бундай вазиятда ҳар қандай инсон қўрқув ёки жазавага тушиши мумкин. Аллоҳ ушбу лаҳзаларда ҳам, шиддатли кечганидан дунё кўзларига тор келиб бир қанча мусулмонлар ортларига қараб қоча бошлаган Ҳунайн ғазотида ҳам ёки Ҳудайбия сулҳидек мўминлар қалби кофирларнинг уларга қилган ҳукмидан изтиробга келган кунда Аллоҳ Ўз сакинати (хотиржамлик бахшида этиши) билан мўминларга ёрдам берди. Қуръони каримнинг жами олти ўрнида “сокинлик” сўзи зикр этилган. Буларнинг барчаси Аллоҳ мўмин бандаларига ва муқарраб расулларига ато этган виқор ва ҳайбат маъноларини ўз ичига олади. Ибн Қайюм роҳимаҳуллоҳ шундай деганлар: “Бу мартаба (сакинат) – Аллоҳ тарафидан тортиқ этилувчи мартабалардандир, инсон ўзи эгаллайдиган даражалардан эмас”. Қийин дамларда, юрак торайиб, руҳ сиқилган чоғларда уламолар Қуръонда зикр келган қуйидаги сокинлик берувчи оятларни тиловат қилишни маслаҳат берганлар: 1. Бақара сураси, 248-оят: “Набийлари уларга: «Албатта, унинг подшоҳлигининг белгиси, сизларга Роббингиздан тобут келмоғидир, унда хотиржамлик ва Мусо ҳамда Ҳорун аҳлидан қолган қолдиқ бўлиб, фаришталар кўтариб келур. Агар мўмин бўлсаларингиз, албатта бу нарсада сизларга белги бор», деди”. 2. Тавба сураси, 26-оят: “Сўнгра Аллоҳ сокинлигини Пайғамбарига ва мўминларга туширди ҳамда сиз кўрмайдиган лашкарларни туширди ва куфр келтирганларни азоблади. Ана ўша кофирларнинг жазосидир”. 3. Тавба сураси, 40-оят: “Бас, Аллоҳ унинг устидан Ўз сокинлигини нозил қилди ва сиз кўрмаган лашкарлар билан қўллади”. 4. Фатҳ сураси, 4-оят: “У иймонларига иймон зиёда бўлиши учун...

Якунига етиб бораётган 2019 йил мамлакатимизда барча йўналишларда бўлгани каби диний-маърифий соҳада ҳам янгиликлар, ўзгаришлар ва ислоҳотларга бой бўлди. Жаҳолатга қарши маърифат билан курашиш, ислом маърифатини кенг тараннум этиш, аждодларимизнинг маънавий меросини янада чуқур ўрганиш йўлида муҳтарам Юртбошимиз бошчилигида жуда кўплаб эзгу ташаббуслар, хайрли лойиҳалар амалга оширилди. Бу ишлар негизида Ўзбекистон мусулмонлари идораси тизимидаги имом-хатиблар томонидан дин равнақи, халқ фаровонлиги, ижтимоий-маънавий муҳит барқарорлигини таъминлаш борасида олиб борилаётган саъй-ҳаракатлар алоҳида аҳамият касб этади. Имом-хатиб дин тарғиботчиси, шариат пешвоси ҳисобланади. Шу билан бирга у жамиятдаги ислоҳотларнинг фаол иштирокчисига айланган. Динимиз софлигини асраш, халқимизга зиё ва маърифат тарқатиш, тинч ва осуда дамларимизга шукроналик ҳисси билан яшашга ундаш айни диний соҳа ходимларининг хизматларидир. Ўзбекистон мусулмонлари идораси томонидан масжидларда фаолият юритаётган имом-хатиб ва имом ноиблари ўртасида ҳар йили анъанавий тарзда “Энг маърифатли имом” кўрик танлови ўтказилиб келинади. Танловнинг мақсади бугунги талабларга жавоб берадиган, кучли илмий салоҳиятга эга, ташаббускор, илғор фикрли, замонавий ахборот технологияларидан етарлича фойдалана оладиган ва кенг халқ оммасига ўз фикрини етказиш қобилиятига эга бўлган энг иқтидорли, фаол имомларни аниқлаш ва қўллаб-қувватлашдир. Танлов уч босқичда: туман-шаҳар, вилоят ва Республика миқёсида ўтказилади. Бундан аввал жойларда танловнинг туман-шаҳар ва вилоят босқичлари ўтказилганлиги ҳақида хабар берилган эди. Шу йилнинг 12 декабрь куни пойтахтимиздаги “Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф” мажумасида танловнинг ҳал қилувчи – Республика босқичи ўтказилди. Унда Қорақалпоғистон Республикаси, Тошкент шаҳри ва вилоят босқичи ғолиблари иштирок этдилар. Тадбир Қуръони карим тиловати билан очилди. Сўнгра Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари Иброҳим домла Иномов иштирокчиларга муваффақият тиладилар. Иштирокчилар Қуръони карим қироати ва тафсири, Ақоид, Фиқҳ илми, ижтимоий-маънавий йўналишдаги саволларга жавоб бердилар. Шунингдек, йил давомида амалга оширган ишлари, ОАВдаги иштироки, тарғибот тадбирлари бўйича тақдимот қилдилар. Ҳакамлар ҳайъати иштирокчиларни белгиланган тизимда баҳолаб бордилар. Якуний натижаларга кўра қуйидаги иштирокчилар юқори ўринларни қўлга киритдилар: 1-ўринга Тошкент шаҳри “Доруссалом” жоме масжиди имом-хатиби, Тошкент ислом институти Махсус сиртқи бўлим талабаси Муҳаммадраҳим Абдуқодиров; 2-ўринга Тошкент вилояти “Абдулқодир Махсум” жоме масжиди имом-хатиби Абдулбосит Нусратуллаев; 3-ўринга Фарғона вилояти “Саид Жалолхон тўра” жоме масжидид имом-хатиби Юнусхон Мамарасулов ва Хоразм вилояти “Мискин бобо” жоме масжиди имом хатиби Тошкент ислом институти Махсус сиртқи бўлим яна бир талабаси  Қўзибой Машарипов муносиб кўрилди. Шунингдек, танловга ҳамоҳанг равишда йил давомида фаол хизмат кўрсатган, фидоий ва ўз ишида намуна кўрсатган имомлар қуйидаги йўналишларда тақдирландилар: “Энг кўп обуна уюштирган имом” – Андижон вилояти Асака тумани “Холид ибн Валид” жоме масжиди имом-хатиби Парпиев Шаҳобиддин; “Энг кўп мақола чоп этган имом” – Тошкент вилояти “Собиржон ота” жоме масжиди имом-хатиби Эрназапов Суннатуллоҳ; “Энг обод масжид” – Жиззах вилояти Жиззах шаҳри “Хўжа Нуриддин ҳожи” жоме масжиди; “Энг интизомли имом” – Навоий вилояти “Оқтош” жоме масжиди имом-хатиби Эргашев Дилшод; “Энг фаол имом” – Қашқадарё вилояти Шаҳрисабз тумани “Ҳазрати Имом” жоме масжиди имом-хатиби, Махсус сиртқи бўлимнинг яна бир талабаси Мухтаров Фазлиддинга  насиб этди. Ғолиб ва совриндорлар танловнинг махсус дипломи ва статуеткалари, “Вақф” хайрия жамоат фонди томонидан қимматбаҳо совғалар ҳамда пул мукофотлари билан тақдирландилар. Ўзбекистон мусулмонлари идораси томонидан ташкил этилган мазкур нуфузли мусобақада Тошкент ислом институти талабаларининг муносиб ғалабасида институт жамоасининг ҳам ҳиссаси борлиги хурсандлик, меҳнатнинг самарисига шукроналик ҳиссини олиб келди. Бу ғалаба билан Тошкент ислом институти устоз ва ходимларини табриклаймиз! 593

Президент Шавкат Мирзиёевнинг Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинганининг 27 йиллигига бағишланган тантанали маросимдаги маърузаси Ассалому алайкум, азиз ватандошлар! Муҳтарам меҳмонлар! Хонимлар ва жаноблар! Аввало, барчангизни, бутун халқимизни Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинганининг 27 йиллик байрами билан самимий табриклаб, эзгу тилакларимни изҳор этишга ижозат бергайсиз. Ҳурматли дўстлар! Ҳар бир давлат ўз истиқлол ва тараққиёт йўлини танлар экан, халқ фаровонлигини таъминлашга хизмат қиладиган энг муҳим мақсад ва вазифаларини ўзининг Конституцияси – Асосий қонунида мустаҳкамлаб олади. Бинобарин, ўз халқининг хоҳиш-иродаси, дили ва тилидаги эзгу ниятларига ҳамоҳанг Конституцияга эга бўлган мамлакат ўзи белгилаган юксак марралардан ҳеч қачон оғишмасдан, доимо олдинга қараб боради. Тарихга назар солсак, асрлар давомида шаклланган маънавий-ахлоқий қадриятлар ва инсоннинг табиий ҳуқуқлари цивилизация жараёнлари натижасида Конституция шаклига келганини кўрамиз. Конституция башарият ҳаётида илк бор инсоннинг озод ва эркин яшаш, мулкка эга бўлиш, таълим олиш, меҳнат қилиш, сайлаш ва сайланиш каби ҳуқуқларини, сўз ҳамда эътиқод эркинликларини олий қадрият даражасига кўтарди. Мустақиллигимизнинг илк даврида қабул қилинган Конституциямиз шахс, жамият ва давлат ўртасидаги муносабатларда ўзаро ҳуқуқ ва мажбуриятлар ҳамда уларнинг кафолатларини аниқ-равшан белгилаб берди. Бош қомусимиз, жинси, ирқи, миллати, тили, дини, ижтимоий келиб чиқишидан қатъи назар, юртимиз фуқаролари тенглигининг кафолатланишини эътироф этди ва замонавий демократик тараққиёт учун замин яратди. Айнан шу сабабли Конституциямизни эҳтиром билан улуғлашимиз, ҳар томонлама ўрганишимиз, унга изчил амал қилишимиз, Асосий қонунимизда мужассам бўлган аждодларимизнинг буюк мероси ва умуминсоний қадриятларни ёшларимиз қалбига сингдиришимиз зарур. Ҳурматли юртдошлар! Соҳибқирон Амир Темур бобомиз “Давлат қонунлар асосида қурилмас экан, ундай салтанатнинг шукуҳи, қудрати ва таркиби йўқолади”, деб таъкидлаган эдилар. Шу нуқтаи назардан, Конституция ва қонун устуворлигини таъминлаш биз бунёд этаётган демократик ҳуқуқий давлатнинг бош мезони ҳисобланади. Ҳар қандай демократик ислоҳотлар самараси, тинчлик ва тараққиётнинг асосий гарови ҳам Конституция ва қонун устуворлиги таъминланиши билан бевосита боғлиқ. Қонун устуворлиги – бу давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари чиқараётган ҳужжатлар, мансабдор шахсларнинг хатти-ҳаракатлари фақат ва фақат Конституция ҳамда қонунларга мувофиқ бўлиши шарт, деганидир. Шу боисдан ҳам барча бўғиндаги кадрлар, у хоҳ вазир, ҳоким ёки оддий фуқаро бўлсин, Конституция ва қонунларни пухта билиши, уларнинг ижросини тўғри ташкил этиши ҳамда биринчи навбатда бу қоидаларга бутун жамият аъзолари қатъий амал қилиши шарт бўлган муҳит яратишимиз зарур. “Конституция ва қонун устуворлиги – фаровон ҳаёт гарови” деган тушунча фуқароларимизнинг онги ва қалбида чуқур ўрин эгаллаши ҳамда ижтимоий эҳтиёжга айланиши учун қуйидаги масалаларга алоҳида эътибор қаратиш лозим, деб ҳисоблайман. Биринчидан, қонунлар ижросини самарали ташкил этиш, тизимли муаммоларни олдиндан кўра билиш, қонун бузилишининг салбий оқибатларига қарши курашиш билан бирга бундай ҳолатни барвақт бартараф этишга қаратилган тизимни шакллантириш айниқса долзарбдир. Афсуски, ушбу талаблар бизда ҳали тўлиқ бажарилмоқда, деб айта олмаймиз. Шу йилнинг ўзида 70 дан ортиқ қонун, 350 дан зиёд Президент фармони ва қарорлари қабул қилинди. Бу қонун ҳужжатлари ким учун ва нима мақсадда қабул қилинмоқда? Албатта, халқимиз фаровонлиги учун. Масалан, иқтисодиётимизни жадал ривожлантиришнинг муҳим шарти бўлган “Давлат-хусусий шериклиги тўғрисида”ги қонунни қабул қилганимизга 7 ой бўлди. Кўпдан буён кутилган, ҳаётнинг ўзи талаб этаётган бу қонун лойиҳаси устида биз узоқ вақт ишладик. Ушбу ҳужжат фуқароларнинг давлат ва жамият вазифаларини бажаришга доир конституциявий ҳуқуқини амалга оширишнинг таъсирчан механизмидир. Ҳозирги вақтда айрим тармоқларда давлат-хусусий шериклик бўйича лойиҳаларни амалга ошириш бошланди. Аммо соғлиқни сақлаш, таълим, транспорт, йўл қурилиши,...

“Жазо муддатини ўтаётган, қилмишига чин кўнгилдан пушаймон бўлган ва тузалиш йўлига қатъий ўтган бир гуруҳ шахсларни афв этиш тўғрисида”ги Президент Фармони қабул қилинди. Фармонга мувофиқ, Ўзбекистон Республикаси Конституциянинг 93-моддаси 23-бандига асосан қилмишига чин кўнгилдан пушаймон бўлган ва тузалиш йўлига қатъий ўтган жазо муддатини ўтаётган 92 нафар фуқаро афв этилди. Афв этилган шахсларнинг 20 нафари жазодан тўлиқ озод қилинади, 37 нафари жазони ўташдан муддатидан илгари шартли озод қилинади, 16 нафарига тайинланган жазо енгилроқ жазо билан алмаштирилади. Шунингдек, 19 нафар шахсга тайинланган озодликдан маҳрум этиш жазосининг муддатлари қисқартирилади. Афв этилганларнинг 3 нафарини 60 ёшдан ошган шахслар, 3 нафарини аёллар ҳамда 79 нафарини тақиқланган ташкилотлар фаолиятида қатнашган шахслар ташкил этади. Манба: Дин ишлари бўйича қўмита Матбуот хизмати 450